تحقیق در مورد تذهیب

تذهیب

پیشینه آذین و تذهیب در هنر كتاب آرایی ایران، به دوره ساسانی می رسد. بعد از نفوذ اسلام در ایران، هنر تذهیب در اختیار حكومتهای اسلامی و عرب قرار گرفت و «هنر اسلامی» نام یافت. اگر چه زمانی این هنر از بالندگی فرو ماند، اما مجددا پویایی خود را به دست آورد. چنانكه در دوره سلجوقی مذهبان، آرایش قرآنها، ابراز و ادوات، ظرفها، بافته ها و بناها را پیشه خود ساختند و چندی بعد، در دوره تیموری این هنر به اوج خود رسید و زیباترین آثار تذهیب شده به وجود آمد.

هنرمندان نقاش، صحافان و صنعتگران ، به خواست سلاطین از سراسر ایران فراخوانده شدند و در كتابخانه های پایتخت به كار گمارده شدند. بدین ترتیب ، آثار ارزشمند و با شكوهی پدید آمد. در دوره صفوی ، نقاشی، تذهیب و خط در خدمت هنر كتاب آرایی قرار گرفت و آثاری به وجود آمد كه زینت بخش موزه های ایران و جهان است. اما رنج هنرمندان بی ارج ماند و ارزش آنان در زمان زندگیشان شناخته نشد و هنر نقاشی به ویژه تذهیب ، پس از دوره صفوی از رونق افتاد. اگر چه هجوم فرهنگ غرب به ایران، حركت پیشرو این هنر را كند ساخت ، ولی با زحمت هنرمندان متعهد و دوستداران هنر این مرز و بوم، شعله هنر تذهیب همچنان فروزان است.

شاید بتوان تاریخ آرایش و تذهیب قرآن را هم زمان با نوشتن آن دانست به این معنی كه نخست به منظور تعیین سر سوره ها، آیه ها، جزوه ها و سجده ها آن را به نوعی تزئین می كردند. رفته رفته علاقه مفرط مسلمانان به قرآن و همچنین عشق به تجمل، هنرمندان را بر آن داشت تا در تذهیب آن دقت بیشتری به كار برند و در نتیجه این آثار از سادگی بیرون آمد و جنبه تزئینی به خود گرفت به خصوص قرآن هایی كه در برای امرا و بزرگان نوشته می شد. این امر خود یكی از علل توجه هنرمندان به تزیین بیشتر و موجب تكامل فن تذهیب شد.

فهرست مطالب

مقدمه …………………….. 1

فصل اول

تاریخچه ……………….. 6

تعریف تذهیب …………………….. 13

ریشه یابی لغت تذهیب ………………..14

واژگان تذهیب: ……………………… 17

ابرك …………………………… 17

اسلیمی (اسلامی) ………………. 17

بند اسلیمی…………………17

تاج ……………………18

جدول………..18

ختایی ………..18

داغ………………………………18

دهن اژدر………………………….18

سنجاق نشان ……………….. 18

شرفه…………………… 19

شمسه…………… 19

شمسه كوچك ….. 19

فرنگی 20

فصاصی 20

كتیبه سرلوحه ………… 20

كمند زرین …………………… 21

كره …………………….. 21

لچك ترنج ………………….. 21

لچكی واگیره ………… 21

ترنج ……………… 22

سرترنج …………………….. 22

سرلوحه………….. 23

كتیبه ………………… 23

ترصیع ………………. 24

حاشیه ……………… 24

قوس حلزونی ……….25

فصل دوم

مكتب های تذهیب ………………. 25

ابزار و مواد كار: ……29

قلم مو………. 29

طلا و نقره ………………. 30

مهره ………………………….. 31

كاغذ ……………………. 32

صفات مهم كاغذ ……….. 32

رنگ …………….. 33

پرگار، ترلینگ، خط كش ……………34

شیوه كار تذهیب ……….35

اصول قابل اهمیت در كلیات نقش ……..40

فصل سوم

ختایی و اسلیمی (دیرینگی و ریشه مشترك) ……………. 42

تعریف ختایی و گونه های آن ………………… 43

اسلیمی …………46

تعریف اسلیمی و گونه های آن …………. 47

صورت اسلیمی ……………. 52

تزئین اسلیمی …………………. 53

چنگ و گره …………….. 54

نشان و انواع آن: …….. 55

لچك نشان یا كتیبه نشان ……. 55

بته جقه نشان ……….. 56

دل نشان ……….. 56

ابرك نشان (اسلیمی ماری) ….56

نشان و اصل قاعده (نقش در نقش) …….57

تكوین نقوش (تركیب اسلیمی و ختایی) …….. 58

جایگاه نشان ها در شمسه …….. 58

گره سازی ………. 59

شرفه ……….. 59

فصل چهارم

تحول هنر در تذهیب……………….. 60

طراحان و مذهبان قدیم ………………….. 63

طراحان و مذهبان معاصر ……………… 66

فصل پنجم

طرح نشان ……………………………………. 72

طرح ترنج …………………………………… 73

طرح كتیبه ……………….. 74

طرح لچك ……………….75

طرح تاج و سرلوح ……………………………………. 76

طرح واگیره اسلیمی و ختایی ………………… 78

طرح حاشیه ……….. 79

منابع و مآخذ 80

لینک دانلود و توضیحات فایل”تحقیق در مورد تذهیب”