مقاله بررسی آسیب شناسی اجتماعی

تحقیق بررسی آسیب شناسی اجتماعی;پژوهش بررسی آسیب شناسی اجتماعی;مقاله بررسی آسیب شناسی اجتماعی;دانلود تحقیق بررسی آسیب شناسی اجتماعی;بررسی آسیب شناسی اجتماعی;آسیب شناسی; اجتماعی

مقاله بررسی آسیب شناسی اجتماعی در 37 صفحه ورد قابل ویرایش

فهرست مطالب

آسیب شناسی اجتماعی چیست ؟ ?
هدفها و مقاصد آسیب شناسی اجتماعی ?
فرهنگ ?
ویژگیهای فرهنگ ?
ضربه فرهنگی ?
عناصر اساسی فرهنگ ?
هنجارهای اجتماعی ?
انواع هنجارها ?
هنجارها و نوع مجازات ?
تعریف کجروی اجتماعی ??
ملاکهای تشخیصی کجرویهای اجتماعی ??
انواع کجرویهای اجتماعی ??
عوامل موثر در کجرویهای اجتماعی ??
خانواده ??
مدرسه ??
گروه همسالان ??
بنیانهای اجتماعی کجرویها ??
ناسازگاری جامعه با ارگانیسم انسانی ??
ناسازیهای درونی جامعه ??
نظریه های جامعه شناختی کجرویها ??
تعریف کنترل اجتماعی ??
نظریه کنترل اجتماعی ??
نظم وکنترل اجتماعی ??
سرقت ??
تعریف سرقت ??
علل و انگیزه های سرقت ??
علل و انگیزه های روانی – عاطفی سرقت ??
علل اجتماعی – اقتصادی سرقت ??
نگاهی به سرقت در ایران ??
اعتیاد چیست ؟ معتاد کیست ؟ ??

آسیب شناسی اجتماعی چیست ؟

آسیب شناسی اجتماعی مفهوم جدیدی است كه از علوم زیستی گرفته شده و مبتنی بر تشابهی است كه دانشمندان بین بیماریهای عضوی و آسیبهای اجتماعی (كجرویها ) قائل می شوند . در واقع ، با شكل گیری و رشد جامعه شناسی در قرن نوزدهم میلادی ، بهره گیری از علوم مختلف برای بیان فرایند های اجتماعی نیز معمول گردید و در نتیجه بسیاری از اصطلاحها و واژه های رایج در علوم دیگر چون زیست شناسی ، علوم پزشكی ، زمین شناسی و مانند ان در جامعه شناسی نیز به كار گرفته شد كه از جمله می توان” آسیب شناسی اجتماعی” را نام برد .

هدفها و مقاصد آسیب شناسی اجتماعی

هدفها و مقاصد آسیب شناسی اجتماعی را می توان به شرح زیر طبقه بندی كرد :

مطالعه و شناخت آسیب های اجتماعی و علل و انگیزه های پیدایی آنها ، زیرا تشخیص درست دردها ، نخستین شرط چاره جویی و بیش از نیمی از درمان است ، درد تشخیص نا داده را درمان نتوان كرد . بی شك هرگونه ساختن بدون شناختن ، تیر در تاریكی رها كردن است .
پیشگیری از وقوع انحرافات اجتماعی و جرم در جامعه به منظور بهسازی محیط زندگی جمعی و خانوادگی . ازآنجا كه پیشگیری همواره ساده تر ، علمی تر و كم هزینه تر از درمان است ، دارای اهمیت بسیار می باشد .
درمان كجروان اجتماعی با بكار گیری روشهای علمی و استفاده از شیوه های مناسب برای قطع ریشه ها و انگیزه های این كجرویها .
تداوم درمان برای پیشگیری و جلوگیری از بازگشت مجدد انحرافات اجتماعی وم بررسی شیوه های باز پذیری اجتماعی كجروان .

در واقع ، آسیب شناسی اجتماعی خاستگاه اختلالها ، بی نظمی ها و نا بسامانیهای اجتماعی است . اگر در جامعه ای هنجارها مراعات نشود ، كجروی پدید می آید و رفتار آسیب می بیند . مطالعه علمی این گونه نابسامانیها و ناسازیها را در جامعه انسانی آسیب شناسی اجتماعی می گویند .

فرهنگ

انسانها به كمك نیروی اندیشه ، بر خلاف دیگر جانداران خود را از تسلیم و وابستگی بی قید و شرط به طبیعت برهانند و برای مبارزه و تسلط بر آن ، راهها و روشها ومسایلی را اختراع كنند كه به مجموعه آنها ”فرهنگ ” گویند . فرهنگ مجموعه پاسخهای انسان به پرسشها و نیازهای گوناگون ناشی از ضروریات زندگی در طبیعت و در جامعه است . تایلورفرهنگ را حاصل رفتار و كردار انسانهایی می داند كه دار جامعه زندگی می كنند . به بیان دیگر ، فرهنگ شیوه كلی زندگی در هر جامعه است .

از آنجا كه فرهنگ ، قوام دهنده و نظام بخش كاركردها و ساختارهای اجتماعی است و رفتار هر یك از افراد جامعه از آن تاثیر می پذیرد ، بنابراین باید با دقت مورد بررسی قرار گیرد تا از آن بتوان به تبیین رفتار فردی و گروهی در جامعه پرداخت .

ویژگیهای فرهنگ

فرهنگ دارای ویژگیهایی چند است :

انتقال پذیری : یعنی فرهنگ فرایندی است كه از طریق آموزش از نسلی به نسل بعدی انتقال می یابد ، ادامه پیدا می كند و دگرگون می شود . فرهنگ با انتقال تجربه ها ، الگوها و قالبهای رفتاری را در ذهن افراد جامعه ، حك می كند و زمانی این قالبها حك شد ، آثار تجربه ها ، عمیق و مداوم و مستعمر می شوند . فرایند حك كردن ، از طریق جامعه پذیری ، فرهنگ پذیری و یاد گیری انجام می شود .
آموختنی : فرهنگ را می توان به عنوان مجموع ویژگیهای رفتاری و اكتسابی افراد یك جامعه تعریف كرد . واژه تعیین كننده در این تعریف ، همان واژه اكتسابی است كه فرهنگ را از رفتاری كه نتیجه وراثت زیست شناختی است ، متمایز می سازد
همگانی : بدین معنی كه فرهنگ دستاورد فردی نیست ، بلكه مجموعه ای از افراد در پیدایی آن شریك و سهیمند
وسیله ای برای كنترل و نظم اجتماعی : از آنجا كه افراد ، شیوه های رفتاری و الگوهای فرهنگی جامعه را چه به صورت سطحی ( جامعه پذیری ) و چه به صورت عمقی ( فرهنگ پذیری ) یاد می گیرند ، فرهنگ وسیله ای است كه رفتار و تمایلات و كردار آنان را یكنواخت می كند و از طریق مجازاتهایی كه اعمال می كند ، باعث كنترل و ایجاد نظم در جامعه می شود . فرهنگ پذیری وقتی در شرایط استعماری – هنگامی كه یك فرهنگ مورد تهاجم واقع می شود و فرهنگ غالب سعی در انهدام ارزشهای اجتماعی و رد حیات سنتی داشته باشد – ( فرهنگ زدایی ) قرار بگیرد ، آسیب شناختی به خود می گیرد . ویلیام ریورس (1922) می نویسد : در اثر تضاد میان فرهنگ غربی ( فرهنگ غالب ) و فرهنگ بومی در برخی از قبایلی كه در حالت بدوی زندگی می كنند ( فرهنگ مغلوب ) ، ” لذت زندگی از میان رفته است ” . به این اعتبار ” فرهنگ زدایی ” كه بر اثر آن فرد فاقد هنجارهای قابل استناد برای رفتار خویش می گردد ، منجر به بروز برخی ناسازیها و دشواریهای اجتماعی مانند : الكلیسم ، اعتیاد به مواد مخدر ، رشد فحشا ، افزایش جرمهای مختلف ، خود كشی و مانند آن خواهد شد .

ضربه فرهنگی:

هنگامی كه یك فرد در یك محیط فرهنگی بیگانه و در میان مردمی قرار می گیرد كه در باورهای بنیادی آنها سهیم نیست ، دچار ضربه فرهنگی می شود ( كوئن ،1370 : 43). مثلا اگر یك ایرانی را به جزیره دور افتاده ای در اقیانوس آرام در میان قبیله ای ببرند ، جایی كه شكار انسان برای آنها امری معمولی است ، به درستی دچار ضربه فرهنگی می شود ، زیرا زندگی این قبایل با شیوه زندگی او بسیار متفاوت است .
عناصر اساسی فرهنگ

مفهوم وسیع و گسترده فرهنگ كه شیوه های كلی زندگی مردم در هر جامعه است ، به طور مشخص از اجزا و عناصر متفاوتی كه در عین حال به هم مربوطند ، تشكیل شده است . ما در اینجا برای روشنتر شدن موضوع به دو بخش مهم فرهنگ – ارزشها و هنجارها – اشاره می كنیم .
هنجارهای اجتماعی

هنجارهای اجتماعی ، شیوه های رفتاری معینی هستند كه بر اساس ارزشهای اجتماعی جامعه شكل می گیرند و با رعایت آنهاست كه جامعه نظام پیدا می كند . در اصطلاح جامعه شناسی هنجارها را ”الگوهای استاندارد شده رفتار و كردار” می گویند ، این الگوها نشان دهنده رفتار ایده آل یا مطلوب افرادجامعه است. مقررات رسمی ، قوانین ، احكام فقهی و شرعی ، آداب و رسوم ، شیوه های قومی و نظایر آن از جمله هنجارهای جامعه به شمار می روند .

هنجارهای اجتماعی راهنماهای آشكاری هستند كه به یك مردم جامعه می گویند چگونه باید در شرایط خاص رفتار كنند . در واقع ، هنجارهای اجتماعی تعیین می كنند چه باید بگوید و از گفتن چه چیزهایی اجتناب ورزد . باید چگونه بیندیشد و چگونه رفتار كند ، چه اعمالی را انجام دهد و از انجام كدام اعمال دوری گزیند و به همین دلیل هر كس می كوشد تا رفتار خود را با هنجارهای اجتماعی سازگار كند تا جامعه او را به عضویت خود بپذیرد . بنابراین ، هنجارهای اجتماعی برای اعضای جامعه مشخص می سازند كه در یك موقعیت اجتماعی چه نوع رفتاری را باید در پیش گیرند و از چه نوع رفتار پرهیز كنند . به عنوان مثال : هنجارهای ممنوع ، عملی را كه فرد مجاز به انجام آنها نیست مشخص می كند . مثلا” به فرد گفته می شود كه دزدی ، آدمكشی و وارد آوردن خسارات مالی و جانی به دیگران اجتناب كند و هنجارهای مجاز ، رفتارهایی را مشخص می كند كه از فرد انتظار می رود در موقعیت معین ، آن را انجام دهد ، مثلا از فرد انتظار می رود كه به موقع مالیات خود را بپردازد ، قوانین راهنمایی و رانندگی را رعایت كند و لباس مناسبی بپوشد .
انواع هنجارها

پاره ای از مهمترین هنجارهای اجتماعی را می توان به شرح زیر گروهبندی كرد :

1.هنجارهای دینی : هنجارهای دینی معلول آموزش دینی هر جامعه مفروض است . برای مثال ، فقه و شرع مقدس اسلام كه ازتعالیم دینی اسلام سرچشمه گرفته است ، در طول قرنها به وسیله مجتهدان و اندیشمندان دینی تنظیم تدوین شده و تنها مرجع داوری در كارها و مهمترین هنجارها در ایران است .

آسیب شناسی را باید با توجه به هنجارهای دینی مطالعه كرد : زیرا با پژوهشهایی كه به عمل آمده است ، بین نوع آسیبهای اجتماعی و باور های دینی رابطه نزدیك وجود دارد . مثلا معلوم شده است كه نرخ خودكشی در كشور های اسلامی بسیار كمتر از دیگر كشور ها است ، زیرا خود كشی در این دین تحریم شده است .

نظم وكنترل اجتماعی

در هر جامعه ای ، اعضا و گروهها دارای پایگاههای تعیین شده ای هستند كه از هر كدام انتظار می رود كه بر اساس هنجارها و ارزشهای جامعه چه بخواهند و چه نخواهند و چه كار بكنند و چه توقع داشته باشند یا نداشته باشند . تمام اینها ، جزیی هستند از فرهنگ جامعه و فرهنگ جامعه به عنوان مجموعه ای از ” الگوهای ” استاندارد شده خواستن و اندیشیدن و رفتار ” ( نظامی 1357 : 188 ) تمام جنبه های زندگی انسانها را به گونه ای یك نواخت تعیین می كند و همین یكنواخت شدن . پیروی از هنجارهای اجتماعی یعنی نظم اجتماعی .

بقای هر جامعه ای به هنظو و ثبات بستگی دارد و برای ایجاد نظم و و تنظیم روابط اعضای خود به دو دلیل عمده متكی است :

1- حصول اطمینان : از اینكه كارهای حیاتی جامعه انجام می گیرد

2- پیشگیری از اختلالها و آشفتگیهایی كه ممكن است به سبب كشمكشهای درونی جامعه در زندگی اجتماعی پدید آید .

حصول به این هدفها از طریق مكانیسمهایی كه كنترل اجتماعی نامیده می شوند ، تامین می گردند و تنظیم زندگی گروهی را بر اساس تشویق رفتارهای مطلوب و تنبیه رفتارهای نا مطلوب سازمان می دهند . اقدامات ویژه ای كه برای تشویق یا تنبیه رفتارهای مورد نظر در جوامع مختلف به عمل می آید . از نظر شكل و ماهیت با یگدیگر متفاوتند ولی ،تمام نظامهای مختلف كنترل اجتماعی دو عنصر اساسی را در بر دارند : اولا” ، همیشه و هر جا مجموعه ای از موازین وجود دارد كه به طور كلی معین می كنند در شرایط مختلف چه نوع رفتارهایی خوب است و چه نوع رفتارهایی بد ، یا چه نوع رفتارهایی خوبتر است و چه نوع رفتارهایی بدتر. این موازین معمولا به شكل قوانین ، مقررات ، آیین نامه ها ، رسوم ، رهنمودها و معیارهای عرضه می شوند . ثانیا” همیشه مجموعه ای از ضمانتهای اجرایی تدوین می گردد تا انگیزه هایی برای واداشتن مردم به در پیش گرفتن رفتارهای مطلوب وجود داشته باشد . این ضمانتهای اجرایی به صورت پاداشها و مجازاتهای گوناگون نمود می یابند .

جامعه شناسان خاطر نشان ساخته اند ، هیچ مكانیسم كنترل اجتماعی كه تنها بر تشویقها و تنبیه های برونی متكی باشد موثر واقع نخواهد شد . مساله اساسی این است كه نظام فرهنگی جامعه باید چنان محیطی به وجود آورد كه افراد به نوعی نظم اخلاقی درونی پایبند گردند ( مثلا به احساس گناه ، یا احساس رضایت خاطر ) . به همین علت ، یكی از هدفهای عمده فرایند اجتماعی شدن باسید رعایت باشد از ادغام موازین و ارزشهای گروهی در وجدانهای انفرادی به نحوی كه اعضای جامعه ارزشهای گروهی را نه به عنوان معیارهای تحمیلی از خارج ، بلكه به عنوان ارزشها و معیارهای شخصی خویش نیز بپذیرند . ( لنسكی 1369: 48).

سرقت

سرقت از با سابقه ترین جرایم بشری است كه در جامعه های مختلف به شیوه های گوناگون دیده می شود . این پدیده در طول زمان دستخوش دگرگونیها و تغییرات زیادی شده . اما تنها چیزی كه از بدو پیدایی و شكل گیری آن تا كنون ثابت مانده ، زشتی و مذموم بودن ماهیت آن است .

با گذشت زمان ، شیوه ها و روشهای سرقت ، نوع اموال و اشیا ء مسروقه و وسایل و ابزار مخورد استفاغده برای ارتكاب سرقت تغییر یافته ، به طوری كه امروزه برخی از سارقان از آخرین تكنیكها و تكنولوژیها برای پیشبرد كار خود استفاده می كنند . به همین لحاظ ، شیوه های مقابله و روشهای برخورد با آنها متناسب با دگرگونیهای سرقت متحول شده است . به تعبیر دیگر ، چون در عصر ما موارد و وسایل گوناگون سرقت و گرایش به آن تغییر یافته ، مقابله با آن نیز دشوار تر شده است .

تعریف سرقت

برای سرقت تعریفهای متعددی ارایه شده اغست كه به برخی از آنها اشاره می شود :

– ربودن خدعه آمیز مال غیر

– برداشتن چیزی از دیگری بدون اطلاع و رضایت او

– گرفتن و بردن مال و پول كسی به زور یا مكر و فریب

– ربودن متقلبانه شئی متعلق به دیگری

و بالاخره از نظر قانون ، سرقت تنها وقتی موجود است كه شئی موضوع جرم بدون آگاهی و بر خلاف میل صاحب آن از تصرف دارنده قانونی آن به تصرفعانل جرم در آید ، لازمه آن ، گرفتن ، برداشتن و كش رفتن است .

سرقت در صورتی موجب حد می شود كه سارق دارای كلیه شرایط و خصوصیات زیر باشد :

– سارق به حد بلوغ شرعی رسیده باشد

– سارق در حال سرقت عاقل باشد

– سارق با تهدید و اجبار وادار به سرقت نشده باشد

– سارق قاصد باشد و بداند و متوجه باشد كه مال غیر است و ربودن آن حرام است

– صاحب مال ، مال را در حرز قرار داده باشد

– سارق به تنهایی یا با كمك دیگری هتك حرز كرده باشد

به طور كلی سرقت به دو صورت انحام می گیرد :

1) سرقت ساده كه سارق بدون توسل به زور ، شئی را می رباید.

2) سرقت با توسل به زور و تهاجم كه به طور فردی یا گروهی رخ می دهد.

علل و انگیزه های سرقت

در بررسی علل و انگیزه های سرقت می توان از عوامل متعدد نام برد كه چند نمونه آن را به اختصار بدین شرح است :

1- عوامل ذهنی ، مانند هوش كم یا زیاد ، استعدادهای فردی و نظایر آن .

2- سن : بی شك تقسیم بندی انواع سرقت بر حسب سارقان متعلق به گروههای سنی مختلف ، متفاوت است تا جایی كه برای مثال می توان گفت بسیاری از آنچه بزرگسالان در رفتار كودكان ” دزدی ” می نامند ، از نظر روان شناسان كودك ممكن الست صرفا كنجكاوی باشد .

3- جنس : چون به طور معمول قدرت بدنی زن از مرد كمتر است یا به تعبیر زیست شناسان مرد بیش از زن قدرت تحرك دارد ، بنابراین موارد ارتكاب سرقت مخصوصا سرقتهایی كه به طریقی با قدرت و تحرك بدنی ارتباط دارد . بین دو جنس متفاوت خواهد بود . به عنوان مثال ، دختران بیشتر اشیا كوچك را می ربایند و پسران غالبا وسایل الكتریكی نقلیه ( دوچرخه ، موتور سیكلت ، اتومبیل ) را به سرقت می برند .

4- وضعیت بدنی : زشتی و زیبایی ، نقص عضو ، و بلندی و كوتاهی بیش از حد ممكن است از عوامل موثر در ارتكاب انحراف باشد . گاه دیده شده كه اشخاص تنومند و قوی پنجه كه از تاثیر هیكل خویش آگاهی دارند ، برای خود حقی تصور می كند . عكس آنهم صادق است . به این معنی كه گدایی یا جیب بری در میان اشخاص ضعیف الجثه بیشتر دیده می شود .

اما آنچه بیش از همه در این پدیده تاثیر دارد ، عوامل روانی عاطفی و اجتماعی – اقتصادی است . هر چند به یك تعبیر ظریفتر می توان عوامل دیگر و از جمله چهار مورد فوق را نیز متاثر از این عوامل دانست.

لینک دانلود و توضیحات فایل”مقاله بررسی آسیب شناسی اجتماعی”