تحقیق خلاقیت در کودکان (بررسی نیازها و خصوصیات کودکان 4 تا 6 ساله و طراحی مبلمان کار هنری برای آنان)
تحقیق خلاقیت در کودکان (بررسی نیازها و خصوصیات کودکان ۴ تا ۶ ساله و طراحی مبلمان کار هنری برای آنان);پژوهش خلاقیت در کودکان (بررسی نیازها و خصوصیات کودکان ۴ تا ۶ ساله و طراحی مبلمان کار هنری برای آنان);مقاله خلاقیت در کودکان (بررسی نیازها و خصوصیات کودکان ۴ تا ۶ ساله و طراحی مبلمان کار هنری برای آنان);دانلود تحقیق خلاقیت در کودکان (بررسی نیازها
تحقیق خلاقیت در کودکان (بررسی نیازها و خصوصیات کودکان ۴ تا ۶ ساله و طراحی مبلمان کار هنری برای آنان) در 68 صفحه ورد قابل ویرایش
فهرست مطالب
مقدمه ?
شناسایی مشکل ?
انگیزة درونی ?
قلمرو مهارتها ?
محل تقاطع خلاقیت ?
تعیین هدف ?
شرح مسئله ?
محدودیت‌ها ?
تحلیل نیاز ?
بررسی مقدار نیاز به محصول ?
هدف ایجاد نیاز در محصول ?
نمودار رشد ذهنی کودکان ??
پرورش حواس کودکان ??
خلاقیت و سازندگی در سنین پیش دبستانی ??
پرورش خلاقیت از طریق هنر ??
فعالیت هنری ??
رشد بازنمایی دو بعدی ??
رشد طراحی ??
رشد نقاشی ??
مشخصات نقاشی خوب برای کودکان ??
نقش نقاشی در پرورش خلاقیت کودکان ??
چرا کودکان نقاشی می کنند ??
تفریح کودکان ??
اهمیت خلاقیت و تخیلی برای کودکان ??
سرگرمی کودکان ??
بازی ??
اهمیت بازنمایی ??
تعاریف خلاقیت و تخیل ??
ارتباط بین خلاقیت و تخیل ??
ویژگی های خلاقیت در کودکان ??
ارتباط خلاقیت و بازی ??
بازی و اهمیت آن ??
اهمیت محیط مناسب ??
سازماندهی دسترسی به فضا و منابع ??
آنالیز اجتماعی ??
شناخت استفاده کنندگان (User Analysis) 55
شناخت گروه استفاده گر اول (کودک) ??
وندالیزم (Vandalism) 59
نقش تربیت در شخصیت کودک ??
نشانه های خلاقیت در کودک ??
شناخت گروه استفاده گر دوم (والدین) ??
نقش مادران ??
نقش پدران ??
روابط اجتماعی ??
شناخت گروه استفاده گر سوم ??
مقدمه:
اگر بزرگسالانی خلاق و با قوة تخیل می‌خواهیم باید از سالهای اولیة زندگی آنها برای این كار برنامه‌ریزی كنیم. ما كودكان را برای زندگی تربیت می‌كنیم و هر خصوصیتی را كه در این سن در آنان تشویق كنیم با آنان می‌ماند. اگر خلاقیت و قوة تخیل آنان را تشویق نكنیم كودكان به بزرگسالانی خلاق بدل نمی‌شوند.
كار و فعالیت هنری كودكان در ایجاد فرصت‌هایی بمنظور ابراز خلاقیت اهمیت حیاتی دارد.
در نظر گرفتن تنوع وسایل و امكانات دار اتاق كودك به دلیل استفادة طولانی مدت از اهمیت بسیاری برخوردار است. كودكان به نقاشی و حجم‌سازی بسیار علاقه مندند و دوست دارند وسایلی را كه در اختیار دارند رنگی كنند، مثل نقاشی كردن روی دیوارهای اتاقشان. گاهی این مسئله باعث ایجاد اضطراب و نگرانی در خانواده‌ها می‌شود: اما باید دقت كرد كه كودكان را از انجام این كار نهی نكنیم و فضای لازم را برای انجام این كار برای او فراهم كنیم.
تحقیقات نمایانگر آن است كه هوش و استعداد، خلق و خو و شخصیت، قدرت‌ها و مهارتها در سالهای اول زندگی شكل می‌گیرد. در مرحلة بعدی، رشد انسان بیشتر در جهت كمی است تا كیفی. لذا هر قدر محیط زندگانی كودك غنی‌تر، سالم‌تر و آگاهانه‌تر باشد، هوش كودك بیشتر و رفتار او متعادل‌تر خواهد بود و در اینجا ضرورت استفاده از فضای كار و فعالیت مناسب كه كودك را به سمت و سویی مناسب سوق دهد، ضروری به نظر می‌رسد.
شناسایی مشكل:
كودكان ظروف خالی نیستند. آنها عقاید و افكار و آرزوهای خود را برای آفریدن دارند. مسئولیت ما این است كه مهارتهای فعلی كودكان و درك آنها را رشد دهیم و با ایجاد فرصتهای تازه این مهارتها را گسترده‌تر كنیم تا نگرش‌ها، مهارتها و دانش آنها در زمینة تجارب گسترده و وسیع‌تر رشد كند.
برای كمك به كودكان در جهت نیل به خلاق‌ترین مرحلة ممكن برای آنها كافی نیست مهارتها را به آنها آموزش دهیم یا فرصت‌هایی برایشان به وجود آوریم تا استعدادهایشان را گسترش دهند. همچنین كافی نیست عادات خوب كاركردن را به آنها بیاموزیم. باید به آنها كمك كنیم تا نقاطی را كه علایق و مهارتهایشان منطبق می‌گردند یعنی محل تقاطع خلاقیت خود را تشخیص دهند.
در این محل قلمرو مهارتهای كودك و مهارتهای تفكر خلاق وی بر روی علایق درونی وی منطبق می‌شوند. این تركیب پرقدرتی است زیرا جایی است كه كودك به احتمال بسیار زیاد خلاق خواهد بود.
كودكان به فضای كافی برای كار كردن و منابع در دسترس نیاز دارند تا بتوانند از تجاربی كه به آنان ارائه می‌شود بیشترین بهره را ببرند. فضای خانه به دلیل مأنوس بودن محیط آن برای كودك، در او احساس امنیت ایجاد می‌كند. از این رو در نظر گرفتن فضایی جهت انجام كارهای هنری، امكان رشد و پرورش خلاقیت و در عین حال ایجاد انگیزه و اشتیاق در كودك را فراهم می‌آورد.
كودكانی كه دارای فضاها و وسایل شخصی هستند، كودكان تواناتر و با اعتماد به نفس بیشتری خواهند شد. آنها یاد می‌گیرند كه وسیله مربوط به خودشان است و آنها هستند كه از آن استفاده می‌كنند، پس می‌آموزند چطور با آن برخورد كنند و حتی چطور در حفظ و نگهداری آن بكوشند.
مبلمان كارهنری فضایی مناسب در اختیار كودك قرار می‌دهد كه به راحتی به انجام فعالیت‌های خویش بپردازد. در اختیار قرار گرفتن این فضا شخصی برای كودك حس استقلال طلبی را در او پرورش داده و باعث ایجاد نظم و ترتیب در امور شخصی او می‌شود.
در نتیجه طراحی مبلمان كار هنری باید به گونه‌ای باشد كه در عین رعایت اصول ارگونیكی، میل و رغبت به انجام فعالیت‌های هنری را نیز در كودك افزایش می‌دهد.
تعیین هدف:
جملة هدف: طراحی مبلمان كار هنری (نقاشی، حجم‌سازی و كاردستی) اتاق كودكان پیش دبستانی.
شرح مسئله:
بررسی نیازها و خصوصیات كودكان 4 تا 6 ساله و طراحی مبلمان كار هنری برای آنان
احتیاجات:
– استفادة شخصی كودك
– تشویق به رعایت نظم و ترتیب در امور
– ایجاد حس رضایت و راحتی
– پرورش خلاقیت
محدودیت‌ها:
– محدودیت فضای قرارگیری: یكی از محدودیت‌ها، محدودیت فضایی است. این محدودیت به علت شكل خانه‌های امروزی به وجود آمده است؛ خانه‌های كوچك با اتاق‌های كوچك.
– اقتصادی بودن: بیشتر خانواده‌ها تمایل دارند محصولی را كه برای فرزند خود خریداری می‌كنند بتوانند به مدت طولانی‌تری استفاده كنند و این به دلیل هزینة اولیه‌ای است كه متقبل می‌شوند.
ویژگی‌های مورد نیاز:
– تطبیق با ابعاد بدنی كودك
– امكان دسترسی كودك به قسمتهای مختلف مجموعه
– جلب توجه به سبب زیبایی و قابل قبول بودن طرح
– انصای حس مالكیت كودك
– تعدیل حس استقلال طلبی
تحلیل نیاز:
تسهیلات عامل بسیار مهم در پیشبرد برنامة كیفی كودكان است. باید محل كافی برای نگهداری كارهای هنری، ابزار و وسایل، كارهای ناتمام و ارائة نمونة موجود باشد.
قطعاً برای بهبود نقاشی كودكان به ابزارهای انگیزش، كمك و تجزیه‌زا نیازمندیم و مسئولیت فعال نمودن این تجربه‌ها در قسمتی به عهدة فضا و ابزار مناسب است.
امتیاز مكاشفه در محصول:
مبلمان كارهنری امكان مكاشفه و لذت در نقاشی و همچنین افزایش امكان تخیل را به كودكان می‌دهد. در عین حال مسئولیت فعال نمودن جنبة هنری كودك را تا حدودی بعه عهده می‌گیرد. چنان چه این فضا هدفمند طراحی شود كودك را به اندازه كافی درگیر می‌نماید و فرصتهای گوناگونی را برای كشف، آزمایش، انتخاب، سازماندهی و احساس در كودك ایجاد می‌كند.
بررسی مقدار نیاز به محصول:
انسان هیچ گونه عملی را بدون احساس نیاز به آن انجام نخواهد داد ولی در بعضی موارد برخی از نیازها باید در شخصی ایجاد شده و یا به صورت یك امتیاز ویژه به شخص اهداء گردد. باید گفت كه كودك با یك تكه كاغذ پاره یا دیوار خانه و یك مداد ساده نیاز نقاشی كردن خود را به هر نحو ممكن بیان می‌دارد و این نكته به نظر غیر قابل كتمان می‌آید ولی محصول می‌تواند با توجه به هدفی خلاقه – آموزشی نوعی نیاز در شخص ایجاد كنند. كودك با این محصول ارتباط رفاهی و حسی برقرار می‌كند و محصول از جنبة تزئینی خود خارج شده و یكی از وسایل ضروری وی می‌گردد.
هدف ایجاد نیاز در محصول:
برای پرورش استعدادهای گوناگون كودك باید موقعیتهای فراهم آورد تا امكان خلق تفكرات و تمایلات عینی میسر گردد.
وقتی كودك امكان نقاشی كردن در حالت‌های مختلف و دسترسی به انواع ابزارهای مورد نیاز خود را دارد می‌تواند بیش از هر چیز از نقاشی و دیگر فعالیت‌های هنری خود لذت ببرد.
محصول می‌تواند ارزشی و احترام به كودك را تداعی نماید و لذت استفاده از محصول را در او ایجاد كند.
سلسله مراتب نیازهای كودك عبارتست از:
1- نیازهای جسمانی یا فیزیولوژیك:
نیازهای جسمانی كودك عبارت از غذا و خواب است.
2- نیازهای ایمنی:
حفظ كودك از عوامل محیطی مضر مانند بیماری، سرما و… جزء این نیاز محسوب می‌شود.
اهداف آموزش هنر به كودكان بدین قرار است:
1- تقویت اعتماد به نفس
2- پیشرفت دادن مهارتهای دسته ساز
3- افزایش معلومات
4- لذت بخش بودن برای كودك
پرورش خلاقیت از طریق هنر
امروز همه متخصصان تعلیم و تربیت اذعان دارند زمانی یادگیری به بهترین نحو انجام می گیرد كه توام با عمل باشد. هنر و فعالیت های هنری بهترین فرصت را برای یادگیری بهتر فراهم می آورد. هنر نه تنها منجر به یادگیری عمیق تر می گردد، بلكه در ایجاد خود پنداره مثبت در افراد و افزایش توانایی قدرت تخیل و خلاقیت در آن ها موثر است. اولین بار افلاطون درباره ” آموزش از طریق هنر” سخن گفت و طرح داد. یونانیان اعتقاد داشتند تنها عاملی كه می تواند سبب سازش درونی و اجتماعی انسان ها شود، هنر است.
به گفته افلاطون حساسیت هنری زیر بنای تعادل روانی است. امروز ” آموزش از طریق هنر” طرف داران خاص خود را دارد( مندكا 1996).
هنر یك فرد از طریق احساسات هنری او بروز می كند. یك اثر هنری كه تركیبی از مضمون، شكل و بیان است، كلبه ابعاد روحی و روانی فرد را تحت تاثیر قرار می دهد. ارتباط مستقیم با هنر دامنه ادراك را گسترش داده، تخیلات را پربارتر و به روند تركیبی و تحلیلی ذهن عمق می بخشد.
مضمون یك اثر هنری، هنجارهای اخلاقی، نگرش و حساسیت های اجتماعی را تحت تاثیر قرار می دهد. هنر می تواند نیازهای كودكی را كه نسبت به زندگی روزمره خود بی تفاوت شده است. برآورده كند.
هنر انسان را قادر به درك علت و معلول كرده و علت و معلول را طوری آسان جلوه می دهد كه انسان با مشاهده آن احساساتش را بروز می دهد. هنر به انسان اجازه می دهد نمایش زندگی را حس كرده و آینده خود را در آن بیابد. همه افراد به وسیله حواس هنری می توانند به طور صحیح آموزش ببینند. تحلیل بحث هنر بر روی انسان حائز اهمیت است. پیشرفت انسان در پذیرش و خلق آثار هنری است. روان شناسان بر ویژگی های مشترك افراد مختلف در زمینه مهارتهای هنری تاكید می كنند. وقتی افراد چیزی را خلق می كنند، از شم هنری، تفكرات واگرا و توانایی بیانی خود استفاده می كنند و بدین ترتیب به طور طبیعی احساسات و تفكرات خود را به دیگران منتقل می كنند. این ویژگی ها جنبه های متفاوتی از فعالیت های هنری را تشكیل می دهند و به طور خود جوش در تفریحات و بازی های دوران كودكی بروز می كنند. اما تحت تاثیر آموزش هم نوایی به جای آموزش فعال، توسعه فعالیت های هنری به سرعت از بین می روند.
انجام كارهای هنری از جوانب مختلف، موجب افزایش خلاقیت كودكان می شود. برخی از نتایج این مساله عبارتند از:
– كودكان در جریان آشنا شدن با دنیای هنر، بر وسعت تجربیات خود می افزایند.
– كودكان در روند انجام كارهای هنری مجبور به اتخاذ تصمیم های مختلفی می شوند و این امر جریان تصمیم گیری را برای آن ها به صورت امری ساده در می آورد.
– آشنایی با حل مساله یكی دیگر از تبعات انجام دادن كارهای هنری توسط كودكان است. مهارت یابی در حل مساله به آن ها كمك می كند تا مسایل ذهنی و فیزیكی خودشان را ساده تر حل كنند.
– كودكان در روند آشنایی با رشته های مختلف هنری از تفكر تخیلی بهتری برخوردار خواهند شد.
بر اساس ماده 31 اعلامیه حقوق بشر خلاقیت و تخیل با هنر مرتبط است. بر اساس این ماده از اعلامیه، هنر عبارت است از: گستره بیان “خود” به نحوی خلاق و تخیلی، توسط همه مردم، از فرهنگ ها، طبقات و سنین مختلف.
در برنامه های هنری باید این امكانات در اختیار كودكان قرار گیرد تا فرصت رشد خلاقیت در كودكان فراهم گردد:
– باید این امكان را داشته باشند كه به مفاهیم، روش ها یا برداشت ها واكنش نشان دهند.
– واكنش، آن چه را تجربه، مشاهده یا تصور شده تثبیت كنند.
– منابع را به منظور برانگیختن و ایجاد مفاهیم جمع آوری كنند.
– بتوانند تفاوت ها و شباهت ها را تشخیص دهند.
– ابزار و تكنیك ها را بیازمایند.
فعالیت هنری:
كودك با دستهای خود به انجام و پدید آوردن چیزها می پردازد و به احساسات و اندیشه های خود شكل خارجی می دهد، كه این را بیان تجسمی به كمك دستها می گویند و فعالیت هایی كه از این طریق انجام می شود فعالیت هنری نامند.
تجارب دو بعدی و سه بعدی و امكاناتی كه برای یادگیری فراهم می شود:
معمولاً تجارب دو و سه بعدی هنرهای تجسمی نامیده می شود. تجارب دو بعدی این موارد را در بر می گیرد:
qطراحی – تعیین شكل ها و پدیده ها با خط
qنقاشی – تعیین فضاهای سطوح رنگ
qچاپ – نشانه گذاری با چاپ
qمنسوجات – ایجاد سطوح پاچه ای و بافته ای
qعكاسی – ایجاد تصویر به كمك اثر شیمیایی نور روی فیلم
بازنمایی های سه بعدی این موارد را در بر می گیرد:
qساختن – شكل دادن با جور كردن قطعات با یكدیگر
qمجسمه سازی – شكل دادن با قلم زنی و تراشیدن
qقالب سازی – كار كردن با مواد پلاستیكی و شكل دادن به آن
این گونه بازنمایی ها امكاناتی برای بازنمایی با استفاده از این عناصر هنر ایجاد می كند:
qالگو – تكرار شكل، رنگ، نور
qبافت – ویژگی ها یا كیفیت سطح
qرنگ – (ویژگی رنگ، مثلاً قرمز، نارنجی)، شدت رنگ، اشباع، درخشندگی، رنگ های اصلی (قرمز، زرد، آبی) رنگ های فرعی (تركیبی از رنگ های اصلی – نارنجی، سبز و بنفش)
qخط- نشانه – خط، باریكه خط، خط تیره
qتونالیته – روشنی یا تیرگی، سایه
qشكل – طرح
qشكل – تجربه سه بعدی شكل
qفضا – فاصله بین شكل ها
