مقاله بررسی تاریخ كاریكاتور
تحقیق بررسی تاریخ كاریكاتور;پژوهش بررسی تاریخ كاریكاتور;مقاله بررسی تاریخ كاریكاتور;دانلود تحقیق بررسی تاریخ كاریكاتور;بررسی تاریخ كاریكاتور;تاریخ; كاریكاتور
مقاله بررسی تاریخ كاریكاتور در 35 صفحه ورد قابل ویرایش
تاریخ كاریكاتور
نگاهی كوتاه به تاریخ بلند كاریكاتور جهان
محمد عبدعلی
عصر باستان (یونان و رم)
برخی عناصر كاریكاتور درهنر دوران باستان قرون وسطی دیده می شود . البته در هنر این دو دوره، ما كاریكاتور را به شكل خاصی كه امروزه مطرح است، نمی بینیم. با این همه استثنائاتی وجوددارند كه درخور توجه اند، هرچند این موارد درآثار بعدی رو به تكامل ننهاد. مجسمه كوچك كاریكاتور امپراتور كاراكالا كه درموزه اویگون نگهداری می شود، یكی از این استثنائات جالب است . در این مجسمه، امپراطور به شكل آدم كوتوله ای نشان داده شده است كه زنبیل به دست درحال توزیع نان است. ازسوی دیگر، هنر كلاسیك یونان و رم از بسیار از عناصر ظاهری كاریكاتور برخوردار است، اما به این همه این آثار فاقد روح اصیل كاریكاتور است. درهنر قرون وسطی عناصر كاریكاتوری طوری با عناصر جدی درهم می آمیزد كه تشخیص این دو از هم مشكل است. به طور مثال، شیطان مضحكی كه سعی می‌كند ترازو را برای كشیدن ارواح پایین بیاورد، ازجمله آثار مقدس به شمار می رود. این صحنه بخشی ازنمای سرد دركلیسای جامع آتن را تشكیل می‌دهد.
یكی دیگر از نمونه های بارز درهنر یونان باستان، گرایشی است كه هنرمندان این دوره درنشان دادن اشكال و گونه های مضحك و بی تناسب نشان می دهند. البته طبق نظر تاریخ نویسان این گرایش عكس العملی نسبت به هنر كلاسیك بوده است. با آن كه منظور از خلق این آثار نمایش جنبه ی خنده دار بودن و ضعف موجود انسانی بوده ولی واقعاً نمی توان این آثار راكاریكاتور به حساب آورد. بنابراین، درهنر عصر باستان، عناصری دیده می شود كه درپیدایش كاریكاتور موثر بوده اند. این عناصر برخی فراموش شده و برخی جنبه جهانی یافته و در دوران های بعد به ویژه عصر رنسانس درمسیر اصلی هنر اروپا قرار گرفته اند. بهترین نمونه از این عناصر، گرایش هنرمندان به كشیدن انسان به شكل های حیوانی و تركیب شكل انسان با حیوان است. افسانه حیوانات از دیرینه ترین آثار ادبی است كه قدمت آن از مصر باستان تاكنون ادامه داشته است. در پاپیروس های مصری به جا مانده تعدادی ازحیوانات در حال انجام كارهای انسانی نشان داده می شوند. برخی از شكل های مركب انسان و حیوان برروی سنگ های قیمتی و گوهر آلات دیده می شود. اكنون این اشكال دیگر جنبه احترام آمیز ندارند، بلكه گونه هایی هزل گونه و خیالی به شمار می روند. همچنین دردوره های رم باستان، موضوع آدم های كوتوله به گونه ای مورد علاقه و توجه هنرمندان واقع شده بودكه درحدود چهارپنجم تصاویر و آثار مضحك و خنده دار را شامل می شد. اما این امر به هیچ وجه به این معنی نیست كه دنیای كلاسیك كوتوله ها همه ویژگی های هنر مدرن كاریكاتور را دارا بوده است.
باید توجه داشت مقصود هنرمند دردوران باستان از عناصری كه امروزه خنده دار و كمیك به نظر می آیند، خلق آثاری درارتباط با زندگی افراد جامعه نبوده است، بلكه این آثار بیشتر جنبه مذهبی، تزئینی و خنده دار داشته اند و فاقد شخصیت قوی و بنیادی بوده اند.
قرون وسطی
پس از دوران هنر روم ویونان باستان، به عصر هنر قرون وسطی می رسیم كه شامل آثاری از قرن دهم میلادی به بعد است. دراین صورت پا به عصری می گذاریم كه عنصریك پارچه و منحصر به فرد مسیحیت آن را فراگرفته است. دوره ای كه موضوعات سنگین و عالی كاملاً با مطالب مضحك و مسخره آمیخته می شود. دراین دوره تجاوز موضوعات مسخره آمیز و ظنز آمیز به حریم هنر مقدس به هرشكلی مردود است. اموری مانند سرستون ها در وزالی كه سنگین ترین وقایع كتاب مقدس را با موضوعات خیالی و تفننی ادغام كرده مورد تحریم قرار میگرید. میمونی در حال نواختن ویلن و الاغی كه كتابچه نت موسیقی را بین سم های خود درمقابل او گرفته، موضوع یكی از این سرستون هاست. به واقع، با وجود فشارهای زیاد، مذهب قرون وسطی هیچ گاه به طور كامل موفق نشد از تركیب عناصر سنگین با مطالب خنده دار و مضحك و تفننی جلوگیری نماید.
تصاویر تركیبی انسان و حیوان درهنر قرون وسطی در هیئت اجنه غالباً ترسناك و جدی هستند و به شكل نیم خدایانی جنگلی ظاهر می شوند. دراین دوران به مراتب بیشتر باعناصر سمبلیك و اشارات ضمنی روبه روییم. سرانجام اختراع چاپ درقرن پانزدهم نقطه تحولی برای ارائه اشكال تمثیلی و كنایه دار می گردد. نخستین كاریكاتورهای سیاسی با اولین چاپ «رقص مرگ» هیجان تازه ای را ایجاد می‌كند. همچنین یك اثر هزل آمیز حكاكی شده برروی چوب به نام «عكس بازی سویسی»(1499) جاه طلبی های سیاسی فرانسه را درایتالیا به نقد می كشد. این اثر، پاپ و امپراطور و پادشاه فرانسه و انگلستان رادرحال بازی وروق نشان می دهد، درحالی كه سرباز كوچك سویسی درزیر میز اشیاء به هم ریخته راجمع و جور می‌كند. دراین اثر كنایه به شكلی ارائه شده كه برای بیننده امروزی كاملاً به هم ریخته را جمع و جورمی كند. دراین اثر كنایه به شكلی ارائه شده كه برای بیننده امروزی كاملاً قابل فهم است. به این ترتیب چاپ سبب بخشیدن جنبه دنیوی و مادی به هنر تمثیلی شد. به علاوه این صنعت توانست برای اولین بار این نوع آثار را از خلوت برخی آدم ها به عرصه ی اجتماع بكشاند و هنر را از آزادی برداشت برخوردار نماید.
مجسمه سازی برجسته برروی سطوح.
فرانسه
گسترش و تكامل كاریكاتور درقرن نوزدهم به دو لیل عمده بود: یكی پیوستن و اتحاد كاریكاتور با روزنامه و دیگری ابداع چاپ سنگی. دراین عصر، دیگر تصاویر طنز آلود و كنایه دار به شكل ورق های جدا و منفرد دیده نمی شود، بلكه آن ها تصاویر روزنامه ها و مجلات هفتگی را به خود اختصاص می دهند. به علاوه ابداع چاپ سنگی در1798 برای طراحان بزرگ و با استعدادی چون دمیه این امكان را فراهم آورد تا از شكل و رنگ كه می توانست به مقدار زیاد به سرعت تكثیر شود، بهره ببرند. اكنون این فرانسه است كه خط كاریكاتور را مشخص می‌كند نه انگلستان و دراین میان دمیه شاخص ترین كاریكاتوریست اواسط این قرن است .
با این همه كاریكاتوریست های فرانسوی می بایست تا انقلاب ژوئیه 1830كه به آن ها آزادی عمل كامل داده شد، صبر می كردند. حكومت لوئی فیلیپ ازنظر بسیاری عصر طلایی طنزترسیمی بود. مطبوعات تا مدت زیادی از آزادی كامل برخودار بودند، هرچند دمیه به خاطر نشان دادن لویی فیلیپ به شكل آدم غول مانندی كه درخوردن و آشامیدن افراط می‌كند درطرحی به نام «كاریكاتور» د رسال 1832 زندانی شد. اما پس ازآنكه از 1835 قوانین سانسور به اشاره صریح افراد و موسسات خاص را ممنوع كرد، كاریكاتور از لحاظ جنبه سیاسی محدودتر اما زیرك تر و لطیف تر شد. دیمه به هرماه ناشر جسورش شارل فیلیون كه خود نیز كاریكاتوریست بود، رژیم قلابی و فاسد لویی فیلیپ را بی رحمانه آماج حملات خود قرار داد. فیپون تصویر مشهور و متوالی خود را كه چهره پادشاه درآن به تدریج تبدیل به گلابی می شود را ابداع نمود. «گلابی» درزبان فرانسه به سربزرگ و چاق و احتمالاً صاحب احمق آن اطلاق می شود. لویی فیلیپ شاه فرانسویان خوانده شد و در 4 نوامبر همان سال «لاكاریكاتور» روزنامه طنز آمیزی كه موسس آن شارل فیلپون بود، به چاپ رسید. فیلپون بود به چاپ رسید. فیلپون كه به حق پدر كاریكاتور مدرن سیاسی محسوب می شود، در1806 در لیون چشم به جهان گشود. او كه یك جمهوری خواه بسیار معتقد بود عازم پاریس شد و چون در فن چاپ سنگی نیز مهارت تام داشت با محافل هنری و هجونگاران پیشرو تماس برقرار كرد. نخستین تصویر طنزآمیز فیلپون كه درنشریه اش به چاپ رسید لحن و گرایش این جریده را آشكار ساخت . این نشریه نخستین هفته نامه سیاسی-طنزآمیز به معنای امروزی كلمه بود، چرا كه به طور منظم انتشار می یافت و دارای تجزیه ای ثابت بود كه گرایش آشكاری داشتند. گفته شده كه این نشریه به صحنه جنگ های فیلپون با فیلیپ تبدیل شده بود.
فیلپون درشماره 28 آوریل 1831 این نشریه نوشته است: «كاریكاتور پیوسته آئینه وفادار عصر پراستهزای ما، یاس های سیاسی، ادا و اصول و تظاهرات و نمایش های مذهبی، سلطنتی و با میهن پرستانه بوده و هرگز نیز به غیر این نخواهد بود…» قطع امید و آرزو ناكامی ای كه براثر شكست حزب پیشرو و پیروزی طرفداران سنت تشدید شده بود، به مرور د رانتشار نشریه «لاكاریكاتور» به روشنی آشكار می شد. هنگامی كه تصویر، «درازگوشی حامل اشیای متبرك» درشماره 58 این نشریه انتشار یافت، فیپلون به سومین محاكمه خود و توزیع كننده نشریه‌اش به دوازدهمین بار توقیف نشریانش رسیده بودند. فیلپون كه تعدد توقیف‌ها و جرایم امانش را بریده بود. به ناچار به توسعه تولید خود پرداخت. او در اول دسامبر 1832،مجله «شاریواری» را بنیان نهاد. او نوشت: پس فردا، نخستین شماره «شایواری» به چاپ می‌رسد… توجه دارید كه چه امتیازاتی از رقم بی‌شمار نقاشی‌هایی كه برای ما ارسال خواهد شد، به دست خواهد آمد و انتخاب كارهایی كه با جنبه سیاسی نشریه كاریكاتور مناسب‌اند، برای ما تا چه اندازه آسان خواهد بود… به این ترتیب آرمان جدید نشریه به آن اجاره داد تا از دگرگونی‌های سال 1848 جان سالم به در ببرد و با موفقیتی با ثبات‌تر روبه‌رو گردد.
دومیه، گرانویل، تراویه، دكام، شارله، فورد، بوكه، دسپره و دیگران همه از كسانی‌اند كه به منظور حمایت از اقدام فیلپون گرد او را گرفتند. همگی این افراد، حتی كم اهمیت‌ترین آن‌ها، مردانی پراستعداد بودند كه به ویژه به تعهد سیاسی خود كاملاً آگاهی داشتند. اما به هر حال در این بین دمیه از برجسته‌ترین چهره‌های روزگار خود و پس از آن بود.
