بررسی رابطه رفتار مدیریت سود شرکت های گروه با بازده سهام شرکت اصلی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران
بررسی رابطه رفتار مدیریت سود شرکت¬های گروه با بازده سهام شرکت اصلی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران; رابطه رفتار مدیریت سود شرکت¬های گروه با بازده سهام شرکت اصلی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران
بررسی رابطه رفتار مدیریت سود شرکتهای گروه با بازده سهام شرکت اصلی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران
چكیده:.. 1
مقدمه:.. 2
فصل اول: کلیات تحقیق
1-1-مقدمه : 4
2-1)بیان مسأله 6
3-1)اهمیت و ضرورت موضوع پژوهش.. 7
4-1)اهداف پژوهش.. 8
1-4-1)اهداف خاص پژوهش.. 8
2-4-1)اهداف کاربردی پژوهش.. 8
5-1)فرضیههای پژوهش.. 8
6-1)قلمرو مکانی پژوهش.. 9
7-1)قلمرو زمانی پژوهش.. 9
8-1)روش پژوهش.. 9
9-1)تعریف مفاهیم و واژههای خاص… 10
10-1)ساختار پژوهش.. 11
فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق
1-2- مقدمه: 13
2-2)مفهوم سود گزارش شده و سود واقعی. 14
3-2)مفهوم کیفیت سود در بحث مدیریت سود 15
1-3-2)عناصر تأثیرگذار بركیفیت سود 16
1-1-3-2)روشهای مورد استفاده حسابداری. 16
2-1-3-2)درجه اطمینان برآوردهای حسابداری. 18
3-1-3-2)قابلیت اعتماد سود 19
4-1-3-2)ساختار سرمایه 20
5-1-3-2)حفظ و نگهداشت سرمایه 20
6-1-3-2)هزینههای اختیاری. 22
7-1-3-2)ویژگی(كیفیت)مدیریت.. 22
8-1-3-2)ویژگیهای مالی. 23
9-1-3-2)عوامل سیاسی و اقتصادی. 24
2-3-2)روشهای ارزیابی كیفیت سود 25
3-3-2)كاربرد تجزیه و تحلیل عناصر صورتهای مالی مرتبط با بحث مدیریت سود 25
1-3-3-2)تجزیه و تحلیل ترازنامه 26
2-3-3-2)تجزیه و تحلیل صورت جریان وجوه نقد 27
4-2)صورت جریان وجوه نقد و حسابداری تعهدی. 29
5-2)اهمیت اطلاعات مبتنی بر جریانهای نقدی در ارزیابی واحدهای انتفاعی. 30
6-2)مبانی نظری مربوط به مدیریت سود 31
1-6-2)فرضیه طرح پاداش.. 35
2-6-2)فرضیه قرارداد بدهی. 36
3-6-2)فرضیه هزینه سیاسی. 37
4-6-2)تئوری نمایندگی. 38
5-6-2)انواع قراردادها و نظریه نمایندگی. 42
1-5-6-2)قرارداد برمبنای رفتار یا زمان. 43
2-5-6-2)قرارداد برمبنای نتیجه یا محرك. 43
6-6-2)هموار سازی سود 44
1-6-6-2)انگیزههای هموارسازی سود 46
2-6-6-2)ابعاد هموارسازی سود 48
3-6-6-2)روشهای هموارسازی سود 49
1-3-6-6-2)تنظیم زمان معامله 49
2-3-6-6-2)روشهای تسهیم هزینه 50
4-6-6-2)انواع هموارسازی سود 50
7-6-2)حسابداری تعدیلات جامع. 52
8-6-2)حساب سازی. 52
9-6-2)مدیریت سود خوب در برابر مدیریت سود بد 53
10-6-2)مدیریت سود و تقلب حسابداری. 54
11-6-2)نقش مدیریت و کمیته حسابرسی در ارتباط با مدیریت سود 54
12-6-2)مدلهای اندازهگیری مدیریت سود 55
1-12-6-2)مدل جمع اقلام تعهدی اختیاری(مدل جونز،1991) 55
2-12-6-2)مدل اقلام تعهدی یگانه 59
3-12-6-2)مدل جمع اقلام تعهدی. 60
4-12-6-2)مدل توزیعی. 62
7-2)مبانی نظری مربوط به بازده سهام 64
8-2)شرکتهای فرعی، اصلی و گروه 69
9-2)پیشینه پژوهش.. 71
1-9-2)پژوهشهای خارجی: 71
2-9-2)پژوهشهای داخلی: 76
فصل سوم: روش اجرای تحقیق
1-3- مقدمه: 80
2-3)فرضیههای پژوهش: 81
3-3)متغیرهای پژوهش و نحوه اندازهگیری آنها 82
4-3)جامعه آماری.. 85
5-3)نمونه آماری.. 86
6-3)روش جمع آوری دادهها 86
7-3)روش پژوهش.. 87
8-3)آمار توصیفی. 87
9-3)آماراستنباطی. 89
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها
1-4- مقدمه: 91
2-4)شاخصهای توصیفی متغیرهای پژوهش.. 91
1-2-4)شاخصهای توصیفی بازده سهام شرکتهای اصلی. 91
2-2-4)شاخصهای توصیفی حجم اقلام تعهدی شرکتهای گروه 92
3-2-4)شاخصهای توصیفی اجزای اختیاری اقلام تعهدی شرکتهای گروه 92
4-2-4)شاخصهای توصیفی اجزای غیراختیاری اقلام تعهدی شرکتهای گروه 93
3-4)آزمون كولموگروف اسمیرنف برای تعیین نرمال یا غیر نرمال بودن متغیرهای پژوهش.. 94
4-4)آزمون فرضیههای پژوهش.. 97
1-4-4)آزمون فرضیه اصلی. 97
2-4-4)آزمون فرضیه فرعی اول. 99
3-4-4)آزمون فرضیه فرعی دوم 100
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
1-5-مقدمه: 104
2-5)نتیجه گیری. 105
3-5)پیشنهادهای پژوهش.. 107
1-3-5)پیشنهادهای حاصل از نتایج پژوهش.. 107
2-3-5)پیشنهادهایی برای پژوهشهای آتی. 109
4-5)محدودیتهای پژوهش.. 109
پیوستها:
منابع و ماخذ:
منابع فارسی: 116
منابع لاتین: 119
چکیده انگلیسی ………………………………………………………………………………………….120
جدول1-2. معیارهای ارزیابی كیفیت سود 26
جدول 2-2. شاخصهای اندازه گیری اقلام تعهدی اختیاری. 63
جدول 1-4: شاخصهای توصیفی بازده سهام شرکتهای اصلی. 92
جدول 2-4: شاخصهای توصیفی حجم اقلام تعهدی شرکتهای گروه 92
جدول 3-4: شاخصهای توصیفی اجزای اختیاری اقلام تعهدی شرکتهای گروه 93
جدول 4-4: شاخصهای توصیفی اجزای غیراختیاری اقلام تعهدی شرکتهای گروه 93
جدول 5-4: خلاصه شاخصهای توصیفی متغیرهای پژوهش.. 93
جدول 6- 4: نتایج آزمون کولموگروف اسمیرنف برای برازندگی توزیع نرمال. 94
جدول 7-4: نتایج آزمون همبستگی اسپیرمن بین حجم اقلام تعهدی شرکتهای گروه با بازده سهام شرکت اصلی . 98
جدول 8-4: نتایج آزمون همبستگی اسپیرمن بین اجزای اختیاری اقلام تعهدی شرکتهای گروه با بازده سهام شرکت اصلی 100
جدول 9-4: نتایج آزمون همبستگی اسپیرمن بین اجزای غیراختیاری اقلام تعهدی شرکتهای گروه با بازده سهام شرکت اصلی 102
جدول 10-4: خلاصه نتایج آزمون همبستگی اسپیرمن بین مدیریت سود شرکتهای گروه با بازده سهام شرکت اصلی 102
نمودار شماره 1-2. انواع هموارسازی سود 51
نمودار شماره 2-2 چارچوبی برای طبقه بندی انواع دستکاری در حسابها 75
نمودار1-4: هیستوگرام بازده سهام شرکتهای اصلی در نمونه مورد بررسی. 95
نمودار2-4: هیستوگرام حجم اقلام تعهدی شرکتهای گروه در نمونه مورد بررسی. 95
نمودار3-4: هیستوگرام اجزای اختیاری اقلام تعهدی شرکتهای گروه در نمونه مورد بررسی. 96
نمودار 4-4: هیستوگرام اجزای غیراختیاری اقلام تعهدی شرکتهای گروه در نمونه مورد بررسی. 96
نمودار 5-4: نتیجه آزمون فرضیه فرعی اول. ………100……………….
چكیده:
هدف اصلی این پژوهش بررسی رابطه رفتار مدیریت سود شرکتهای گروه با بازده سهام شرکت اصلی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران میباشد. به عبارت دیگر در این پژوهش به دنبال یافتن پاسخ این سؤال هستیم که آیا سرمایهگذاران، تحلیلگران و سایر استفادهکنندگان از اطلاعات حسابداری، عامل مدیریت سود شرکتهای گروه را درک کرده و در تصمیم گیریهای خود لحاظ می کنند یا نه؟ با توجه به اینکه واکنش بازار سرمایه نسبت به اطلاعات منتشره نهایتاً در بازده سهام منعکس میشود، بنابراین رابطه رفتار مدیریت سود شرکتهای گروه با بازده سهام شرکت اصلی برای 45 نمونه آماری طی دوره زمانی1382 الی1386مورد بررسی قرار گرفته و برای اندازه گیری مدیریت سود شرکتهای گروه از مدل تعدیل شده جونز[1](1995) استفاده شده است. در این پژوهش کل اقلام تعهدی و اجزای اختیاری و غیراختیاری شرکتهای گروه به عنوان متغیرهای مستقل و بازده سهام شرکت اصلی به عنوان متغیر وابسته میباشد. برای آزمون فرضیههای پژوهش از آزمون ضریب همبستگی و ضریب تعیین استفاده شده است و نتایج حاصل از پژوهش حاکی از آن است که رابطه ضعیفی بین مدیریت سود شرکتهای گروه با بازده سهام شرکت اصلی وجود دارد.
واژههای كلیدی: شرکتهای گروه، مدیریت سود، بازده سهام و شرکت اصلی.
مقدمه:
مدیریت سود نوعی اقدام آگاهانه با هدف طبیعی نشان دادن سود شرکت جهت رسیدن به یک سطح مطلوب و مورد نظر میباشد. مدیریت سود زمانی اتفاق میافتد که مدیران با استفاده از قضاوت (تشخیص) در گزارشگری مالی و ساختار مبادلات جهت گمراه نمودن بعضی از ذینفعان (شامل سهامداران، اعتباردهندگان، کارکنان، دولت، سرمایهگذاران و …) درباره عملکرد اقتصادی شرکت یا تحت تاثیر قرار دادن نتایج قراردادی که به ارقام حسابداری گزارش شده وابسته است، در گزارشگری مالی تغییر ایجاد میکنند(پورحیدری و همتی، 1383،ص 49)1.
انتخاب و تغییر اصول پذیرفته شده حسابداری اجازه می دهد بسیاری از معاملات با یك یا چند روش مختلف ثبت شود .به عنوان مثال از بین روشهای اولین صادره از اولین وارده، اولین صادره از آخرین وارده و میانگین موزون برای حسابداری موجودیها، روش استهلاك خط مستقیم و نزولی برای داراییهای ثابت، روش هزینه یابی كامل و كوششهای موفقیت آمیز برای هزینههای استخراج نفت و گاز، روش كار تكمیل شده و درصد پیشرفت كار برای قراردادهای بلند مدت، می توان یكی از روشهای فوق را انتخاب كرد و بعداً آن را تغییر داد. به علاوه، مدیران اقلام تعهدی صورتهای مالی را مدیریت می كنند، زیرا اقلام تعهدی از انعطاف بیشتری برخوردار هستند. برآوردهایی همچون عمر مفید دارایی ثابت، قابلیت وصول مطالبات، نرخ تنزیل تعهدات بازنشستگی و سایر اقلام تعهدی پایان سال كه سود گزارش شده را تعدیل میكنند، ابزارهای سنتی هستند كه مدیران در طول زمان ازآنها استفاده كرده و مستقیما قابل مشاهده نیستند (مرادی و همکاران، 1387،ص51)2.
نتایج بدست آمده نشان می دهد كه مدیریت سود می تواند سبب افزایش قیمتهای سهام شود. تحقیقات انجام شده مدارك مناسبی در مورد مدیریت (دستكاری) سود در شرایط مختلف اقتصادی نشان می دهد. مدیران به صورت فرصت طلبانه برسود خالص مدیریت میكنند. مثلا در دورههایی كه قیمت سهام رشد بالایی دارد به دلیل ورود سرمایه گذاران غیرحرفه ای و عدم توجه حرفه ایها به اطلاعات مندرج در صورتهای مالی، مدیران اقدام به مدیریت سود می كنند. البته در دورههایی كه قیمت سهام رشد كمی داشته باشد، بدلیل آگاهی سرمایه گذاران از كاهش قیمتها، اثر مدیریت سود خنثی شده و این امر باعث كاهش بازده غیرعادی سهام می شود. در دوره ای كه قیمتها از رشد متوسطی برخوردار هستند، سرمایه گذاران حرفهای نسبت به اطلاعات مندرج در صورتهای مالی توجه بیشتری دارند و سودهای تعدیل شده و غیر تعدیل شده(به دلیل مدیریت سود) را از یكدیگر تفكیك می كنند(همان منبع،ص51)3.
1-Jonse 1995
