تاثیر قرآن و حدیث در ادب فارسی

تاثیر ;قرآن و حدیث;ادب فارسی;تاثیر قرآن و حدیث در ادب فارسی;پروژه;پژوهش;مقاله;جزوه;تحقیق;دانلود پروژه;دانلود پژوهش;دانلود مقاله;دانلودجزوه;دانلود تحقیق

تاثیر قرآن و حدیث در ادب فارسی

پیشگفتار

قرآن مجید کتاب دینی ماست و معانی و مفاهیم آن در طول چهارده قرن از جهات مختلف در حیات فردی و اجتماعی ما تأثیر پنهان و آشکار نهاده است. چنان که امروزه نمی توان جنبه ای از جنبه های گوناگون زندگی مسلمانان را یاد کرد که قرآن مجید و معانی والای آن به نحوی مستقیم یا غیرمستقیم در آن تأثیری نگذاشته باشد و هر کس در این باره تأملی به سزا کرده باشد و عناد نورزد ، به صحت این اعتقاد اقرار می کنند. حدیث نیز که همان«قول و فعل و تقریر» پیامبر اکرم است ، همین حکم را دارد و الفاظ و معانی آن به صورت های گوناگون در زندگی مسلمانان و در رفتار و گفتار و کردار آنان تأثیر نیرومند و دراز آهنگی داشته است.

یکی از بارزترین موارد این تأثیر، سروده های شاعران و نوشته های نویسندگان است. هر ملتی به سرمایه هایی اعم از مادّی و معنوی، می تازد. یکی از سرمایه های جاودانی و افتخار آمیز ما ایرانیان نیز سروده های شاعران و سخنوران و نوشته های دبیران و نویسندگان و تأمّلات عارفان و اندیشه های حکیمان و فیلسوفان و متکّلمان ایرانی مسلمان است و همه می دانند که بسیاری از ابیات و عبارات این بزرگان را ” اشاره”، “تلمیح” ، “اقتباس” ، “تضمین” ،”تحلیل آیات ” ، “قصص” و “تمثیل”های گوناگون این کتاب مبین و سخنان پیامبر بزرگوار خدا تشکیل می دهد و همه ی آن بزرگان در عبارت پردازی، استدلال و بیان آن چه در ضمیر خود از این موارد بهره مند شده اند. لذا اگر کسی ادعا کند که مثلاً می تواند اشعار رودکی، فردوسی بزرگ، ناصر- خسرو،خاقانی، سنایی، عطار، مولوی، سعدی، حافظ، جامی و صدها تن شاعر دیگر و نیز آثار مردانی چون غّزالی، عنصر المعالی زیادی، نصرالله منشی و بسیاری دیگر را بدون فهم قرآن مجید و تفسیر آن و تأمّل در احادیث نبوی به درستی دریابد، باید در صحّت ادعای او تردید کرد زیرا به قول حافظ:« هر چه دارم همه از دولت قرآن است»؛ به دلیل انواع تأثیراتی که این دو منبع گران مایه ی عظیم در ادب فارسی بر جای گذ اشته اند.

ما در فصل اول این تحقیق به بیان ضرورت و اهمیت گردآوری این پژوهش پرداخته ایم و در فصل دوم درباره ی تاریخچه ی موضوع و پیشینه ی آن سخن گفتیم و در فصل سوم به بیان روش های مورد استفاده اشاره کرده ایم و در فصل چهارم به تأثیر و اقتباس هر یک از شاعران و کاتبان به صورت اجمالی موردی پرداخته ایم؛ زیرا اگر هر پژوهنده ای بخواهد تمام موارد تأثّر شاعران را مطرح کند باید درباره ی هر کدام از آن ها کتابی کلان بنویسد که برای ما این کاری ناممکن است. هم چنین در این فصل به بررسی پاسخ نامه ها و نتایج حاصل از آن نیز پرداخته ایم و فصل پنج هم شامل بحث و نتیجه گیری، پیشنهادات، مطرح کردن مشکلات، منابع و مآخذ می- باشد.

ناگفته نماند که موارد ارائه شده در این فصول تنها مشتی از خروار است و از شما خواننده و صاحب نظر ارجمند خواهشمندیم ما را در رفع کاستی های موجود یاری و راهنمایی فرمایید تا ان شاء الله در گردآوری های آتی درصدد رفع این معایب برآییم و از راهنمایی های علمی شما بهره- مند گردیم.

مقدمه

قرآن بزرگترین یاور و استوارترین پناهگاه برای همه ی نویسندگان و شاعران اسلامی بوده است حتی کسانی هم که اندیشه ای ناهمسو با اسلام داشته اند به این ریسمان خدایی چنگ زده- اند و در پس این دژ استوار، پناه گرفته اند، اگر چه اینان از این تمسک طرفی برنبسته بلکه در تیرگی ها فرو رفته اند که:«من یهدالله فهو المهتدی و من یضلل فأولئک هم الخاسرون» (آیه ی 178/اعراف) و کلام مولانا هم به معنی این آیه اشاره دارد:

در بنی فرمود کاین قرآن ز دل

هادی بعضی و بعضی را مضل

قرآن برای مسلمانان نیز هم زبان دل است و هم ترجمان اعتقاد و پشتیبان آن تقدیسی را متداعی می کند که هم آرام بخش است و هم شکوهمند، شکوهی معنوی که همه را به سکوت وا- می دارد، «اذا قرﺉ القرآن فاستمعوا له و انصتوا» (آیه ی204 / اعراف) و آرامشی که نتیجه هدایت و ایمان است، «هدی للناس و بنیات من الهدی و الفرقان» (آیه ی 185/بقره ) به علاوه مضامین قرآنی بخش عمده ای از عاطفه ی جمعی همه ی مسلمانان را به خود اختصاص داده است.

رشته استواری است که میان آنان پیوند برادری ایجاد کرده، هم ضامن بقا و دوام خود است و هم جاودانگی اعتقادات اسلامی را تضمین می کند. این ویژگی همان عنایت الهی است که مانع هر گونه تحریف و تغییر احکام و قرآن نیز هست.

زبان فارسی از زبان های عمده ی بهره دهنده به فرهنگ اسلامی و بهره برنده از معارف انسان ساز قرآنی است از این رو دانستن قرآن و حدیث و درک معانی و مضامین والای آن لازم می نموده و پیوسته مورد نظر مردم به ویژه ادب دوستان و منتقدان بوده است.

بدین ترتیب ما بر آن شدیم تا پژوهشی درباره ی نقش قرآن و حدیث در ادب فارسی، داشته باشیم.

چکیده

خداوند برای هدایت انسان ها، پیامبران الهی را به سوی بشر مبعوث کرده است تا اندیشه و تفکر آنان را تحول و در رفتار و کردار افراد بشر و جوامع آنان تغییر ایجاد کند.

هدف از این گردآوری اشاره به تاثیر قرآن و حدیث، که هر دو در هدایت بشر نقش به سزایی دارند، است.

برای این منظور ما در این تحقیق به ترتیب زندگانی و تاثرات هشت تن از شاعران بزرگ را دنبال کردیم و برای این که تاثر هر نویسنده و سخنور را بهتر ردیابی کنیم از زندگانی آن شاعر و نویسنده به اجمال سخن گفتیم و میزان اشتغال وی به علوم قرآنی از جمله تفسیر کتاب مجید و احادیث رسول اکرم و اخبار معصومین را تا حد ممکن یادآوری کردیم.

در این تحقیق با توجه به پرسشنامه ای که تهیه گردید و در اختیار چهل نفر از دانش آموزان سال سوم و پیش دانشگاهی مدرسه آرمینه مصلی نژاد قرار گرفت، ما به بررسی میزان آشنایی آن ها با مفهوم قرآن و حدیث و نقش آن ها در ادبیات فارسی پرداختیم و پس از مشاهده- ی پاسخ نامه ها نتایج حاصل را به صورت جداول و نمودار هایی برای هر سوال به صورت مجزا نشان دادیم و پی بردیم که هر دو گروه آماری نتایج یکسانی داشتند.

فهرست مطالب

پیشگفتار……………………………………………………………………………………………………………………………..ا-ب

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………..ب-ج

چکیده…………………………………………………………………………………………………………………………………ج-د

فصل اول: كلیات تحقیق

1-1 مقدمه …………………………………………………………………………………………………………1

1-2 بیان مسئله……………………………………………………………………………………………………2

1-3 اهداف تحقیق………………………………………………………………………………………………..2

1-4 اهمیت تحقیق……………………………………………………………………………………………….2

1-5 سئوالات تحقیق…………………………………………………………………………………………3-2

1-6 فرضیه ها…………………………………………………………………………………………………….3

1-7 كلید واژه ها……………………………………………………………………………………………..4-3

فصل دوم: پیشینه تحقیق

2-1 مقدمه……………………………………………………………………………………………………5

2-2 تاریخچه موضوع…………………………………………………………………………………. 7-6

2-3 پیشینه نظری…………………………………………………………………………………..8-7

2-4 پیشینه عملی(نقد کتاب)………………………………………………………………………………………………9

2-5 ضرورت تحقیق……………………………………………………………………………………………………………….9

فصل سوم: روش تحقیق

3-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………10

3-2 روش های مورد استفاده در تحقیق…………………………………………………………………………..11

3-3 فنون گردآوری اطلاعات و توضیح آن ها…………………………………………………………………..12

3-4 جمع آوری داده ها…………………………………………………………………………………………………….12

3-5 تجزیه و تحلیل داده ها……………………………………………………………………………………………..13

فصل چهارم: یافته های تحقیق

4-1 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………….14

4-2 قرآن کتاب آسمانی ما……………………………………………………………………………………………….15

4-3 تعریف ادبیات……………………………………………………………………………………………………………. 15

فرضیه 1: ادبیات فارسی از کلام قرآن بهره های فراوانی گرفته است…………………………….17-16

4-4 تاثیرات دین اسلام در عرصه ی ادبیات………………………………………………………………19-17

5-4 صبر و شکیبایی قرآن در نظم شاعران………………………………………………………………..20-19

6-4 حدیث چیست………………………………………………………………………………………………………21-10

4- 6-1-حدیث محبت در ادب فارسی………………………………………………………………………..25-21

فرضیه 2: برخی از شعرای متقدم در آیات و احادیث در شعر خود بهره گرفته اند…………. 35-27

فرضیه 3: میزان استفاده حافظ از احادیث و قرآن در اشعارش زیاد بوده است…………..42-36

فرضیه 4: مولوی داستان یوسف را در اشعار خود بررسی کرده است………………………..59-43

فرضیه 5: سنایی در اشعار خود به تصویر پردازی قرآنی پرداخته است…………………….66-60

فرضیه 6: شهریار دراشعار خود از نهچ البلاغه بهره برده است………………………………….98-67

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

5- 1مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………….128

5-2 بحث و نتیجه گیری………………………………………………………………………………………. 130-129

5-3 مشکلات تحقیق………………………………………………………………………………………………………130

5-4- پیشنهادات تحقیق…………………………………………………………………………………………………131

فهرست منابع و مآخذ……………………………………………………………………………133-132

پیوست

فهرست جداول…………………………………………………………………………..127-99

جدول 1-4- توزیع فراوانی افراد شركت كننده در تحقیق بر حسب سن

جدول 2-4- شاخص های تمایل مركزی و شاخص های پراكندگی سن افراد شركت كننده در تحقیق

جدول 3-4- توزیع فراوانی سن افراد شركت كننده در تحقیق به تفكیك پایه تحصیلی

جدول 4-4- توزیع فراوانی افراد شركت كننده در تحقیق بر حسب پایه تحصیلی

جدول 5-4- توزیع فراوانی شغل پدر افراد شركت كننده در تحقیق

جدول 6-4- توزیع فراوانی شغل پدر افراد شركت كننده در تحقیق به تفكیك پایه تحصیلی

جدول 7-4- توزیع فراوانی تحصیلات پدر افراد شركت كننده در تحقیق

جدول 8-4- توزیع فراوانی تحصیلات پدر افراد شركت كننده در تحقیق به تفكیك پایه تحصیلی

جدول 9-4- توزیع فراوانی آشنایی افراد شركت كننده در تحقیق با تاثیر قرآن در ادب پارسی

جدول 10-4- توزیع فراوانی آشنایی افراد شركت كننده در تحقیق با تاثیر قرآن در ادب پارسی به تفكیك پایه تحصیلی

جدول 11-4- توزیع فراوانی آشنایی افراد شركت كننده در تحقیق با تاثیر حدیث در ادب پارسی

جدول 12-4- توزیع فراوانی آشنایی افراد شركت كننده در تحقیق با تاثیر حدیث در ادب پارسی به تفكیك پایه تحصیلی

جدول 13-4- توزیع فراوانی علاقه افراد شركت كننده در تحقیق نسبت به شعرهای استفاده كننده از قران و احادیث

جدول 14-4- توزیع فراوانی علاقه افراد شركت كننده در تحقیق نسبت به شعرهای استفاده كننده از قران و احادیث به تفكیك پایه تحصیلی

جدول 15-4- توزیع فراوانی نظر افراد شركت كننده در تحقیق در مورد ماندگاری اشعار شعرای پارسی استفاده كننده از قرآن و حدیث

جدول 16-4- توزیع فراوانی نظر افراد شركت كننده در تحقیق در مورد ماندگاری اشعار شعرای پارسی استفاده كننده از قرآن و حدیث به تفكیك پایه تحصیلی

جدول 17-4- توزیع فراوانی نظر افراد شركت كننده در تحقیق در مورد تاثیر قرآن و حدیث در ادبیات پارسی

جدول 18-4- توزیع فراوانی نظر افراد شركت كننده در تحقیق در مورد تاثیر قرآن و حدیث در ادبیات پارسی به تفكیك پایه تحصیلی

جدول 19-4- توزیع فراوانی دیدگاه افراد شركت كننده در تحقیق در مورد تاثیر قرآن و حدیث در فراگیر شدن ادبیات پارسی در سطح جهان

جدول 20-4- توزیع فراوانی دیدگاه افراد شركت كننده در تحقیق در مورد تاثیر قرآن و حدیث در فراگیر شدن ادبیات پارسی در سطح جهان به تفكیك پایه تحصیلی

جدول 21-4- توزیع فراوانی آشنایی افراد شركت كننده با شعرای استفاده كننده از قرآن و حدیث در اشعار خود

جدول22-4- توزیع فراوانی آشنایی افراد شركت كننده با شعرای استفاده كننده از قرآن و حدیث در اشعار خود به تفكیك پایه تحصیلی

جدول23-4- توزیع فراوانی موافق بودن افراد شركت كننده در مورد تاثیر استفاده از قرآن و حدیث در كسب عبرت برای سایرین

جدول 24-4- توزیع فراوانی موافق بودن افراد شركت كننده در مورد تاثیر استفاده از قرآن و حدیث در كسب عبرت برای سایرین به تفكیك پایه تحصیلی

جدول 25-4- توزیع فراوانی نظر افراد شركت كننده در تحقیق در مورد نقش قرآن و حدیث استفاده شده در ادبیات پارسی در زندگی بشری

جدول 26-4- توزیع فراوانی نظر افراد شركت كننده در تحقیق در مورد نقش قرآن و حدیث استفاده شده در ادبیات پارسی در زندگی بشری به تفكیك پایه تحصیلی

جدول 27-4- توزیع فراوانی آشنایی افراد شركت كننده در تحقیق در مورد اشعار استفاده كننده از قرآن و حدیث استفاده شده از طریق رسانه ها

جدول 28-4- توزیع فراوانی آشنایی افراد شركت كننده در تحقیق در مورد اشعار استفاده كننده از قرآن و حدیث استفاده شده از طریق رسانه ها به تفكیك پایه تحصیلی

جدول 29-4- تجزیه و تحلیل آماری بین پاسخ های داده شده توسط دو گروه شركت كننده در تحقیق ( پایه تحصیلی پیش دانشگاهی ، پایه تحصیلی سوم دبیرستان )

فهرست منحنی ها………………………………………………………………..126-100

منحنی 1-4- درصد فراوانی سن افراد شركت كننده در تحقیق

منحنی 2-4- توزیع فراوانی سن افراد شركت كننده در تحقیق بر حسب پایه تحصیلی

منحنی 3-4- درصد فراوانی پایه تحصیلی افراد شركت كننده در تحقیق

منحنی 4-4- درصد فراوانی شغل پدر افراد شركت كننده در تحقیق

منحنی 5-4- توزیع فراوانی شغل پدر افراد شركت كننده در تحقیق به تفكیك پایه تحصیلی

منحنی 6-4- درصد فراوانی تحصیلات پدر افراد شركت كننده در تحقیق

منحنی 7-4- توزیع فراوانی تحصیلات پدر افراد شركت كننده در تحقیق به تفكیك پایه تحصیلی

منحنی 8-4- درصد فراوانی آشنایی افراد شركت كننده در تحقیق با تاثیر قرآن در ادب پارسی

منحنی 9-4- توزیع فراوانی آشنایی افراد شركت كننده در تحقیق با تاثیر قرآن در ادب پارسی به تفكیك پایه تحصیلی

منحنی 10-4- درصد فراوانی آشنایی افراد شركت كننده در تحقیق با تاثیر حدیث در ادب پارسی

منحنی 11-4- توزیع فراوانی آشنایی افراد شركت كننده در تحقیق با تاثیر حدیث در ادب پارسی به تفكیك پایه تحصیلی

منحنی 12-4- درصد فراوانی علاقه افراد شركت كننده در تحقیق نسبت به شعرهای استفاده كننده از قران و احادیث

منحنی13-4- توزیع فراوانی علاقه افراد شركت كننده در تحقیق نسبت به شعرهای استفاده كننده از قران و احادیث به تفكیك پایه تحصیلی

منحنی 14-4- درصد فراوانی نظر افراد شركت كننده در تحقیق در مورد ماندگاری اشعار شعرای پارسی استفاده كننده از قرآن و حدیث

منحنی 15-4- توزیع فراوانی نظر افراد شركت كننده در تحقیق در مورد ماندگاری اشعار شعرای پارسی استفاده كننده از قرآن و حدیث به تفكیك پایه تحصیلی

منحنی 16-4- درصد فراوانی نظر افراد شركت كننده در تحقیق در مورد تاثیر قرآن و حدیث در ادبیات پارسی

منحنی 17-4- توزیع فراوانی نظر افراد شركت كننده در تحقیق در مورد تاثیر قرآن و حدیث در ادبیات پارسی به تفكیك پایه تحصیلی

منحنی 18-4- درصد فراوانی دیدگاه افراد شركت كننده در تحقیق در مورد تاثیر قرآن و حدیث در فراگیر شدن ادبیات پارسی در سطح جهان

منحنی 19-4- توزیع فراوانی دیدگاه افراد شركت كننده در تحقیق در مورد تاثیر قرآن و حدیث در فراگیر شدن ادبیات پارسی در سطح جهان به تفكیك پایه تحصیلی

منحنی 20-4- درصد فراوانی آشنایی افراد شركت كننده با شعرای استفاده كننده از قرآن و حدیث در اشعار خود

منحنی21-4- توزیع فراوانی آشنایی افراد شركت كننده با شعرای استفاده كننده از قرآن و حدیث در اشعار خود به تفكیك پایه تحصیلی

منحنی22-4- درصد فراوانی موافق بودن افراد شركت كننده در مورد تاثیر استفاده از قرآن و حدیث در كسب عبرت برای سایرین

منحنی 23-4- توزیع فراوانی موافق بودن افراد شركت كننده در مورد تاثیر استفاده از قرآن و حدیث در كسب عبرت برای سایرین به تفكیك پایه تحصیلی

منحنی 24-4- درصد فراوانی نظر افراد شركت كننده در تحقیق در مورد نقش قرآن و حدیث استفاده شده در ادبیات پارسی در زندگی بشری

منحنی 25-4- توزیع فراوانی نظر افراد شركت كننده در تحقیق در مورد نقش قرآن و حدیث استفاده شده در ادبیات پارسی در زندگی بشری به تفكیك پایه تحصیلی

منحنی 26-4- درصد فراوانی آشنایی افراد شركت كننده در تحقیق در مورد اشعار استفاده كننده از قرآن و حدیث استفاده شده از طریق رسانه ها

منحنی 27-4- توزیع فراوانی آشنایی افراد شركت كننده در تحقیق در مورد اشعار استفاده كننده از قرآن و حدیث استفاده شده از طریق رسانه ها به تفكیك پایه تحصیلی

لینک دانلود و توضیحات فایل”تاثیر قرآن و حدیث در ادب فارسی”