پیشینه و مبانی نظری اصل افشاء، عملکرد و انواع نسبت های مالی
پیشینه و مبانی نظری اصل افشا; عملکرد و انواع نسبت های مالی
پیشینه و مبانی نظری اصل افشاء ، عملکرد و انواع نسبت های مالی در 47 صفحه در قالب ورد قابل ویرایش.
مبانی نظری وپیشینه تحقیق اصل افشاء ، عملکرد و انواع نسبت های مالی
فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق
1-2 مقدمه 15
2-2- تعاریف مختلف افشا 16
3-2- اصل افشا 16
4-2- پرسش های اساسی مطرح شده در حوزه افشا (مبانی نظری) 17
1-4-2- اطلاعات مالی برای چه اشخاصی افشا می‌گردد؟ 18
2-4-2- هدف از افشای اطلاعات مالی چیست؟ 20
3-4 -2- چه میزان از اطلاعات لازم است افشا شود؟ 21
4-4 -2- چگونه اطلاعات مالی باید افشا شود؟ 24
1-4 -4- 2- شكل و ترتیب صورتهای مالی اساسی. 26
2-4 -4- 2- اصطلاحات و ارائه جزئیات.. 29
3-4-4- 2- گزارش حسابرس مستقل. 30
4-4 -4- 2-گزارش هیأت مدیره 30
5-4 -2- خصوصیات كیفی مرتبط با ارائه اطلاعات چگونه باشد؟ 31
5 – 2 – عملکرد 32
1-5-2- مقدمه 32
6-2- انواع نسبت های مالی. 35
1-6-2- نسبت های فعالیت (شاخص های بكارگیری دارایی ) 36
7-2- کفایت گزارشگری (افشا) و نسبت های مالی. 37
8-2- پیشینه داخلی و خارجی تحقیق. 38
1-8-2- مطالعات خارجی. 38
2-8-2- مطالعات داخلی 52
مقدمه
اندیشه‌ی بشری در طول تاریخ به دنبال درك حقیقت و كشف علل و چگونگی وقوع رویدادها از طریق مشاهده ،تجزیه وتحلیل و ثبت آنها بوده كه ارمغان آن رشد شاخه های گوناگون دانش در جریان تحولات خروشان علمی و فرهنگی بوده است. بی شك دستیابی به این امر در سایه تحقیق های تجربی رشد و ظهور یافته است.
تحقیق در فرایند تصمیم گیری افراد ممكن است موجب بهبود و كیفیت تصمیم های سرمایه گذاری شود و تخصیص منابع اقتصادی به نحو بهتری صورت پذیرد و درنتیجه وضع سرمایه گذاران بهتر شود. زیرا سرمایه گذاران می توانند بهترین تركیب را برای مجموعه سرمایه گذاری خود به دست آورند.
اطلاعات و گزارش های مالی شرکت ها مهم ترین عامل در تصمیم سرمایه گذاران می باشد . سرمایه گذار باید فرایند گزارشگری مالی شرکت ها را به طور صحیح درك نماید. به نظر می رسد مهم ترین راه برای بهبود بخشیدن به كیفیت تصمیم های سرمایه گذاری و كاهش هزینه پردازش اطلاعات، تدوین مدل های تصمیم گیری می باشد كه اطلاعات موجود را دریافت و پردازش نمایند. امروزه توسعه اقتصادی بر پایه دسترسی به منابع مالی برای سرمایه‌گذاری استوار است. تصمیم سرمایه‌گذاران به سرمایه‌گذاری منابع خود در شركتها، به نوبه خود به وجود گزارشگری مالی مناسب در شركت بستگی دارد.
گزارشهای مالی، تخصیص منابع سرمایه در یك شركت تجاری و قابلیت سوددهی آن را افشا می‌نمایند. این اطلاعات اقتصادی به شناخت وضعیت مالی و سلامت یك واحد تجاری كمك می‌كند. از آنجا كه تصمیمات سرمایه‌گذاری وابسته به اطلاعاتی است كه در اختیار آنها قرار می‌گیرد و گزارش دهی مالی نیز هدف خود را كمك به فرآیند تصمیم‌گیری افراد ذینفع نظیر: سرمایه‌گذاران، وام دهندگان و بستانكاران قرار داده است، بنابراین یك گزارش ویژه و مناسب باید این موضوع را بدرستی منعكس سازد كه منابع سرمایه‌ای شركت تا چه حد بنحو مطلوب بكار گرفته می‌شوند.
باتوجه به نیازهای روزافزون استفاده‌كنندگان از صورتهای مالی، این استفاده‌كنندگان بطور چشمگیری به گزارش فعالیتهای مالی شركتهای تجاری علاقه‌مند شده‌اند. پاسخگویی به این نیازهای رو به افزایش، افشا اطلاعات مربوط به فعالیتهای واحد تجاری را ضروری نموده است.
2-2- تعاریف مختلف افشا
مطابق تارنمای جهانی فرهنگ لغت انگلیسی وردنت افشا در لغت به معنی “آشكار كردن اطلاعات به مفهوم وسیع كلمه است”. همچنین مطابق تارنمای جامع ویکیپدیا افشا یعنی” آشکارساختن اطلاعاتی که بطور عادی محرمانه هستند که این افشا به طور اختیاری و یا مطابق قوانین و مقررات موضوعه و یا طبق عرف جامعه انجام می پذیرد”. طبق فرهنگ لغت كهلر نیز افشا عبارت است از “نمایش واضح یك واقعیت یا یك وضعیت در ترازنامه و یا صورتهای مالی دیگر و یادداشتهای همراه آنها و یا در گزارش حسابرسی” (کوهلر و اریک لوئیس، 1975، 176).
انجمن حسابداری امریكا افشا را چنین تعریف می‌كند:
“جریان اطلاعات از قلمرو خاص به قلمرو عام”.
3-2- اصل افشا
واژه افشا در حسابداری یكی از اصول اساسی است و بعنوان اصل افشا شناخته می‌شود كه كلیه واقعیتهای بااهمیت و مربوط درباره رویدادها و فعالیتهای مالی واحد تجاری به ویژه شركتهای سهامی عام را در بر می‌گیرد. اصل مزبور ایجاب می‌كند كه صورتهای مالی به گونه‌ای تهیه و ارائه شود كه از لحاظ هدفهای گزارشگری مالی قابل فهم، آگاه‌كننده و حتی‌الامكان كامل باشد. به بیان دیگر، گزارشگری مالی بر ارائه اطلاعات كافی و مفهوم در صورتهای مالی تأكید كرده و خواستار افشای اطلاعات مربوط در صورتهای مزبور به گونه‌ای است كه از یك طرف، امكان اتخاذ تصمیمات آگاهانه را برای استفاده‌كنندگان صورتهای مالی فراهم كند و از طرف دیگر، باعث گمراهی آنان نشود. اصل افشا در حسابداری واژه‌ای فراگیر بوده و تقریباً تمامی فرآیند گزارشگری مالی را در بر می‌گیرد. قسمت اعظم این گزارشگری مالی را صورتهای مالی تشكیل می‌دهد. هدف صورتهای مالی عبارت از ارائه اطلاعاتی تلخیص و طبقه‌بندی شده درباره وضعیت مالی ، عملكرد مالی و انعطاف‌پذیری مالی واحد تجاری است كه برای طیفی گسترده از استفاده‌كنندگان صورتهای مالی در اتخاذ تصمیمات اقتصادی مفید واقع گردد. لذا افشا به معنی آشكار نمودن اطلاعات مالی درباره یك واحد انتفاعی در قالب گزارشهای مالی و معمولاً سالیانه می‌باشد.
4-2- پرسش های اساسی مطرح شده در حوزه افشا (مبانی نظری)
به مثابه یک واقعیت، بحث جنجال برانگیزی پیرامون ماهیت افشا وجود دارد. درباره اینکه افشا یک هدف ، یک اصل یا یک مفهوم زیربنایی ویا یک مفهوم قراردادی است اختلاف نظر وجود دارد. در واقع افشا مفهومی فراتر از یک اصل است. افشا به مثابه نوعی ارتباط بین مفاهیم زیربنایی، اصول حسابداری واهداف حسابداری می باشد. افشا ابزاری برای نیل به اهداف حسابداری است. در مفاهیم نظری حسابداری، افشا فرآیندی است که اهداف و ویژگی های کیفی اطلاعات حسابداری را در می گیرد. این اهداف و ویژگی های کیفی شامل قابلیت درک ، مربوط بودن ، اهمیت ، قابلیت اعتماد و قابلیت مقایسه اطلاعات حسابداری می باشند.
هدف این بخش بحث و تبادل نظر در خصوص پرسش های اساسی مطرح شده در حوزه افشا می باشد. در طول پاسخ دهی به این پرسش ها مبانی نظری اصل افشا بررسی شده و اهداف کلی این اصل بیان خواهد شد.
این پرسشهای اساسی به شرح ذیل می‌باشند:
- اطلاعات مالی برای چه اشخاصی افشا شود؟
- هدف از افشای اطلاعات مالی چیست؟
- چه میزان از اطلاعات لازم است افشا شود؟
- چگونه اطلاعات مالی باید افشا شود؟
- خصوصیات كیفی مرتبط با ارائه اطلاعات چگونه باشد؟
1-4-2- اطلاعات مالی برای چه اشخاصی افشا می‌گردد؟
در پاسخ به این سؤال كه “اطلاعات مالی برای چه اشخاصی افشا شود”؟ می‌توان گفت كه گزارشهای مالی اساساً برای صاحبان سهام ، سایر سرمایه‌گذاران و اعتبار دهندگان تهیه و ارائه می‌شود. نظر هیأت استانداردهای حسابداری مالی در این زمینه چنین است:
“گزارش مالی باید اطلاعاتی را فراهم كند كه برای سرمایه‌گذاران، اعتبار دهندگان فعلی و بالقوه و سایر استفاده‌كنندگان در تصمیم‌گیریهای معقول سرمایه‌گذاری، اعطای اعتبار و سایر تصمیمات مشابه مفید واقع شود” (هیأت استانداردهای حسابداری مالی آمریكا،1978، 30) .
اما كاركنان، مشتریان، ارگانهای دولتی و سایرین نیز بنحوی استفاده كننده گزارشهای مالی می‌باشند. تصمیمات سرمایه‌گذاران اساساً در ارتباط با خرید، فروش یا نگهداری سهام اتخاذ می‌شود و تصمیم‌گیریهای اعتبار دهندگان اساساً به افزایش مدت و میزان اعتبار اعطایی به واحد تجاری مربوط می‌گردد. البته صاحبان سهام در مورد ادامه كار، تشویق یا عزل مدیریت و همچنین تصویب یا رد پیشنهادهای ارائه شده در زمینه ایجاد تغییرات عمده در خط مشی واحد تجاری نیز تصمیماتی اتخاذ می‌نمایند.
هدفهای افشای اطلاعات برای كاركنان، مشتریان و سایرین بطور مشخص تدوین نشده است. اما فرض بر این است كه اطلاعات مفید برای سرمایه‌گذاران و اعتبار دهندگان، برای سایرین نیز مفید است (هندریکسون،1993،852-851) .
استفاده‌كنندگان صورتهای مالی و نیازهای اطلاعاتی آنها براساس استانداردهای حسابداری ایران (كمیته فنی سازمان حسابرسی، 1380، صص 447-446) به شرح زیر است:
سرمایه‌گذاران
سرمایه‌گذاران بعنوان تأمین‌كنندگان سرمایه علاقه‌مند به اطلاعاتی در مورد ریسك ذاتی و بازده سرمایه‌گذاریهای خود می‌باشند. آنها به اطلاعاتی نیاز دارند كه براساس آن بتوانند در مورد خرید، نگهداری یا فروش سهام تصمیم‌گیری كنند و عملكرد مدیریت واحد تجاری و توان واحد تجاری را جهت پرداخت سود سهام مورد ارزیابی قرار دهند.
اعطاكنندگان تسهیلات مالی
اعطاكنندگان تسهیلات مالی علاقه‌مند به اطلاعاتی هستند كه براساس آن بتوانند توان واحد تجاری را در بازپرداخت به موقع اصل و بهره تسهیلات دریافتی ارزیابی كنند.
تأمین‌كنندگان كالا و خدمات و سایر بستانكاران
تأمین‌كنندگان كالا و خدمات و سایر بستانكاران به اطلاعاتی علاقه‌مند هستند كه آنها را در اتخاذ تصمیم در زمینه فروش كالا و خدمات به واحد تجاری و ارزیابی توان واحد تجاری جهت بازپرداخت بدهیهای خود در سررسید، یاری رساند. بستانكاران تجاری برعكس اعطاكنندگان تسهیلات مالی به وضعیت واحد تجاری در كوتاه‌مدت علاقه‌مند هستند مگر آنكه واحد تجاری از مشتریان عمده آنان بود و ادامه فعالیت آنان به تداوم معاملات با واحد تجاری متكی باشد.
مشتریان
علاقه مشتریان به كسب اطلاعات در مورد تداوم فعالیت واحد تجاری است، بالاخص زمانی كه رابطه آنان با واحد تجاری بلندمدت بوده یا اینكه در حد قابل ملاحظه‌ای به محصولات و خدمات واحد تجاری وابسته باشند.
كاركنان
كاركنان و نمایندگان آنها به اطلاعاتی در مورد ثبات و سودآوری كارفرمایان خود علاقه‌مندند. آنها همچنین علاقه‌مند به اطلاعاتی هستند كه آنها را در ارزیابی توان واحد تجاری مبنی بر تأمین حقوق و مزایا، ایجاد فرصتهای شغلی و پرداخت مزایای پایان خدمت یاری دهد.
دولت
دولت و مؤسسات تابع آن در رابطه با تخصیص منابع علاقه‌مند به فعالیتهای واحد تجاری هستند. آنها همچنین برای تنظیم فعالیتهای واحدهای تجاری، تعیین سیاستهای مالیاتی و تشخیص مالیات و نیز تهیه آمار ملی به اطلاعات واحد تجاری نیاز دارند.
جامعه
آحاد جامعه به طرق مختلف تحت تأثیر واحدهای تجاری قرار می‌گیرند. بطور مثال، واحدهای تجاری ممكن است از طریق ایجاد اشتغال و استفاده از محصولات فروشندگان نقش قابل ملاحظه‌ای ایفا كنند. از طریق ارائه اطلاعات در مورد روندها و تحولات اخیر در رشد واحد تجاری و طیف فعالیتهای آن، صورتهای مالی می‌تواند برای آحاد جامعه مفید باشد.
سایر استفاده‌كنندگان
اشخاص دیگری كه عمدتاً به ارائه انواع خدمات به استفاده‌كنندگان فوق‌الذكر بالاخص سرمایه‌گذاران اشتغال دارند، جهت رفع برخی نیازهای اطلاعاتی خود به صورتهای مالی تكیه می‌كنند. اشخاص مزبور از جمله شامل بورس اوراق بهادار، كارگزاران بورس، تحلیل‌گران مالی و تحقیقگران می‌باشند.
2-4-2- هدف از افشای اطلاعات مالی چیست؟
هدف از افشا در گزارشگری مالی، ارائه اطلاعات لازم برای نیل به مقاصد زیر است:
الف) ارزیابی عملكرد واحد تجاری.
ب) قضاوت در مورد چگونگی استفاده واحد تجاری از منابع موجود.
ج) پیش‌بینی روند سودآوری واحد تجاری در آینده.
بنابراین، اطلاعاتی كه از طریق گزارشهای مالی ارائه می‌شود باید مربوط، مناسب و كامل باشد. در افشای اطلاعات مالی باید نیازها و خواسته های سرمایه‌گذاران اصلی، مؤسسات سرمایه‌گذاری و تحلیل‌گران مالی مورد توجه قرار گیرد. این واقعیت كه كلیه سرمایه‌گذاران برای ارزیابی مخاطرات نسبی سرمایه‌گذاری در هر یك از واحدهای تجاری به اطلاعات مالی نیاز دارند نیز باید در افشای اطلاعات مزبور مورد نظر قرار گیرد. هرچند اعتباردهندگان و ارگانهای دولتی برای دستیابی به اطلاعات اضافی جهت تأمین نیازهای خود معمولاً قدرت و امكانات لازم را دارند، با این وجود، در ارتباط با افشای اطلاعات مالی آنان نیز باید بعنوان گروههای استفاده‌كننده صورتهای مالی، در نظر گرفته شوند (عالی‌ور، 1365، ص2).
انجمن حسابداران رسمی آمریكا اهداف افشا كافی را به صورت زیر بیان نموده است:
الف) تهیه اطلاعات مفید برای سرمایه‌گذاران و اعتباردهندگان به منظور پیش‌بینی‌ها، مقایسه و ارزیابی جریانات وجه نقد ورودی برحسب مبلغ، زمان و ریسك مربوطه.
ب) تهیه اطلاعات برای استفاده‌كنندگان از نظر ایجاد، مقایسه و ارزیابی توان سودآوری شركت.
ج) تهیه اطلاعات سودمند برای قضاوت در مورد توان مدیریت در بكارگیری مؤثر منابع شركت در راستای دستیابی به اهداف اصلی.
د) تهیه اطلاعات مفید برای فرآیند پیش‌بینی.
هـ) گزارش در زمینه آن دسته از فعالیتهای مؤثر شركت بر جامعه، كه باید مورد تشخیص، تفسیر و اندازه‌گیری قرار گیرد. افشا اینگونه اطلاعات نقش اجتماعی شركت را نشان می‌دهد.
3-4 -2- چه میزان از اطلاعات لازم است افشا شود؟
در پاسخ به این پرسش كه “چه میزان از اطلاعات لازم است افشا شود؟” تنها به خبرگی استفاده‌كننده از گزارشهای مالی بستگی دارد. نظر هیأت استانداردهای حسابداری مالی در این زمینه چنین است:
“افشای اطلاعات باید برای كسانی كه قدرت فهم فعالیتهای تجاری و اقتصادی را دارند و مایلند كه این اطلاعات را با جدیت تمام مطالعه نمایند، قابل درك باشد(هیأت استانداردهای حسابداری مالی آمریكا،1978، 30).
سطح افشای مالی، همچنین به ویژگیها و معیارهای مورد انتظار از افشا نیز بستگی دارد. در ادبیات حسابداری باتوجه به برداشت هر یك از نویسندگان از افشا، برحسب مورد به اصطلاحات افشای كافی ، افشای مناسب و افشای كامل اشاره شده است. اما متداولترین نظریه از مفاهیم مزبور، “افشای كافی” است كه حاكی از “حداقل افشای مورد نیاز” است و با عبارت منفی “صورتهای مالی نباید گمراه‌كننده باشد” هماهنگی دارد (عالی‌ور، 1365، ص3).
افشای مناسب و كامل، مفاهیمی مثبت‌تر دارند. افشای مناسب بر این مبنای اخلاقی دلالت دارد كه باید با كلیه استفاده‌كنندگان بالقوه در ارتباط با افشای اطلاعات مالی، یكسان برخورد شود.
افشای كامل حاكی از ارائه كلیه اطلاعات مربوط، به گونه‌ای است كه صورتهای مالی تصویر كاملی از فعالیتها و رویدادهای مالی واحد تجاری نشان دهد. برخی معتقد به افشای كامل اطلاعات مالی می‌باشند حتی اگر احتمال داده شود كه به ارائه صورتهای مالی پیچیده منجر شود. از طرف دیگر، برخی نیز افشای كامل را به دلیل این كه ممكن است به مفهوم ارائه اطلاعات اضافی و غیر ضروری تعبیر شود، نامناسب می‌دانند. البته این واقعیت را نباید نادیده گرفت كه ارائه اطلاعات بسیار زیاد از این جهت می‌تواند زیان‌آور باشد كه اطلاعات اصلی و بااهمیت تحت‌الشعاع واقع شده و حتی پنهان شود و درنتیجه تغییر صورتهای با مشكل مواجه گردد. به بیان دیگر، اگر چه لازم است صورتهای مالی بنحو كامل ارائه شود اما نباید حاوی اطلاعات بیش از حد و دارای ماهیتی بی‌اهمیت باشد، زیرا ممكن است توجه استفاده‌كنندگان صورتهای مالی به اطلاعات جزئی و كم‌اهمیت معطوف و درنتیجه، رویدادها و عملیات بااهمیت نادیده گرفته شود (هندریکسون،1993،853) .
. www.wordnet.prinston.edu/
. Disclosure
. www.en. Wikipedia.org
. Kohler & Erclouis 1975 p. 176
. American Accounting Association(AAA)
. Disclosure Principle
. Financial Statement
. Financial Position
. Financial Performance
. Flexibility
. Objective
. Principle
. Postulate
. Convention
. Comprehensibility
. Relevance
. Materiality
. Trustworthiness
. Comparability
. Stockholders
. Other Investors
. Creditors
. Financial Accounting Standards Board (FASB) 1978 30
. Hendrickson 1993 p.851.852
. Investors
. Creditors
. Employee
. Government
. Society
. Other users
. Financial Analysts
. American Institute of certified public Accountants
. FASB 1978 30
. Adequate Disclosure
. Proper Disclosure
. Full Disclosure
. Hendrickson 1993 p.853
لینک دانلود و توضیحات فایل”پیشینه و مبانی نظری اصل افشاء، عملکرد و انواع نسبت های مالی”