سد سازی تا قبل از هخامنشیان
سد سازی ;هخامنشیان;سد قلعه رستم ;سد شعیبیه ;سد کارون;سد سکندر
تعریف سد :
هر مانعی که در مسیر جریان آب قرار گیرد و باعث شود تا ارتفاع آب در بالا دست
آن افزایش یافته ، مقداری آبذخیره گردد ، سد نامیده می شود .
سد عبارت است از سازه ای که در عرض رودخانه جهت ذخیره و افزایش ارتفاع
آب ساخته میشود .
هدف از ساخت سد : ساخت سد میتواند به منظور یک هدف خاص (سدهای تک
منظوره ) و یا ترکیبی از چند هدف (هدفهای چند منظوره ) باشد . موارد زیر
میتواند هدف از ساخت سد باشد :
۱- کشاورزی (تامین آب مورد نیاز کشاورزی ،احیای اراضی موات )
۲- تامین آب شرب و بهداشتی مردم
۳- مصارف صنعتی و رفع نیازهای مربوط
۴- کنترل سیلاب و تنظیم جریان رودخانه ها و سیلاب ها
۵- نیروگاه های برق ـ آبی
و……………….
پادشاهان هخامنشی به واسطه نیاز جغرافیایی كشور ایران و علاقه ای كه در
گسترش و آبادانی سرزمین تحتفرمانروایی از خود نشان می دادند و در زمان
امپراتوری خود سدها و بندهای زیادی در بخش های جنوب غربی وجنوبی ایران
ساختند. بسیاری از سیستم های آبرسانی و آبیاری كه تا سال های متمادی نیز
در ایران از آنها استفاده شدمرهون تلاش مهندسان و صنعتگران ایرانی است كه
در زمان های بسیار دور تلاش نمودند تا نیازها و كمبودها را درزمینه های عمرانی
و آبادی بر طرف نمایند و آثار و شواهد آن را نیز می توان در نقاط مختلف ایران
درك نمود.
علاوهبر آن بسیاری از آثار به جا مانده از این دوران ها در سرزمین های تابعه
حكومت های ایران باستان نیز قابل مشاهدهاست.
یكی از رودخانه هایی كه از قدیم به رودخانه اروند می پیوسته است «دیاله »
بوده است كه بنا به دستور كوروشبزرگ سدی برای آبیاری ،از خاك و چوب بر
روی این رودخانه بسته شده بود كه شبكه كانال های آبرسانی را تغذیه میكرد.
همچنین در زمان هخامنشیان اولین كوشش ها جهت سد سازی بر روی اروند و
فرات به عمل آمد. از مشخصاتاین رودخانه ها آن بود كه سطح فرات بالاتر از
دجله قرار داشت و نیز در زمان حكومت بابلیان بر بین النهرین تمایلرود فرات
نسبت به شرق بیشتر از امروز بوده و این رود تنها دارای یك مجرا بوده است.
انشعاب فرات به دو مجرا بینسال های 600 ق.م تا 100 ق. م اتفاق افتاده است
. چنان كه پیداست هخامنشیان سدهایی بر روی رودخانه هایفرات و اروند
ساختند و گام هایی دیگر در گسترش شبكه كانال های آبیاری برداشتند.
فایل پاورپوینت 26 اسلاید
