تكنیك ها و روش های افزایش خلاقیت
تكنیك توهم خلاق;تكنیك چرا;تكنیك پی ام آی (PMI);تكنیك شكوفه ی نیلوفر آبی ;تكنیك اسكمپر SCAMPER ;تكنیك در هم شكستن مفروضات ; تكنیك دلفی ;تكنیك تجزیه و تحلیل مورفولوژیك ;تكنیك باز گشت به مشتری ;تكنیك استخوان ماهی (علت و معلول) ;تكنیك گروه اسمی
تكنیك ها و روش های افزایش خلاقیت
تكنیك های خلاقیت به عنوان ابزاری برای رشد خلاقیت و افزایش توان حل خلاق مسئله كمك شایانی به توان فرد در تمام مراحل خلاقیت و فرآیند حل خلاق مسئله می نماید . بعبارت دیگر هریك از تكنیك های خلاقیت ، مرحله یا مراحلی از فرآیند خلاقیت را تقویت می كنند . این تكنیك ها فردی و گروهی می باشند كه تكنیكهای فردی شامل: توهم خلاق و تکنیک چرا؟
تكنیكهای گروهی شامل : طوفان فكری ، دلفی ، سینكتیكس و تكنیكهای مشترك شامل : اسكمپر،در هم شكستن مفروضات ، چرا ، مورفولوژیك كه محور اصلی این روش ها و تكنیك ها ، شكستن قالب های ذهنی است.
تكنیك طوفان ذهنی 1-
طوفان ذهنی كه یكی از شیوه های برگزاری جلسات و مشاوره و دستیابی به انبوهی از ایده ها برای حل خلاق مسائل می باشد در سال 1938 توسط الكس اس اسبورن ابداع شد . این واژه هم اكنون در واژه نامه بین المللی
وبستر اینگونه تعریف می شود : اجرای یك تكنیك گردهمایی كه از طریق آن گروهی می كوشند راه حلی برای یك مسئله بخصوص یا انباشتن تمام ایده هایی كه بطور خود به خود و درجا به وسیله اعضا ارائه می شود بیابند.
تفاوت های طوفان ذهنی فردی و گروهی
طوفان ذهنی فردی با تولید طیف گسترده تری از ایده ها همراه است و كمتر منجر به ایده هایی كارا و عملی می شود . نكته ی جالب توجه این است كه فرد به هنگام انزوا از گروه دیگر ترسی از انتقاد ندارد و بدون هیچگونه محدودیتی از طرف اعضا برای تجزیه ایده ها آزاد می باشد . اما مزیت طوفان گروهی این است كه مشكلات ایده ی فرد بوسیله تجربه و خلاقیت افراد دیگر حل می شود و از بین می رود . اگر بخواهیم نتیجه مطلوبتری از طوفان ذهنی داشته باشیم می توانیم این دو نوع طوفان ذهنی را تركیب كنیم.
یكی از تكنیكهای متداول در ایجاد خلاقیت و فعال ساختن اندیشهها به صورت گروهی تكنیك تحرك مغزی است. در این تكنیك مسئلهای به یك گروه كوچك ارائه شده و از آنان خواسته میشود فیالبداهه و به سرعت به آن واكنش نشان داده و برای آن پاسخی بیابند. پاسخها بر روی تابلویی نوشته میشوند به طوری كه همه اعضای جلسه میتوانند آنها را ببینند. این امر باعث میشود تا ذهن اعضاء به فعالیت بیشتری پرداخته و جرقهای از یك ذهن باعث روشنی ذهن دیگری شود.
اولین دلیل اثربخشی تحرك مغزی افزایش قدرت خلاقیت در گروه است، افراد در حالت گروهی بیش از حالت انفرادی قدرت تصور خلاق بروز میدهند. رقابت نیز عامل دیگری است كه در جلسات تحرك مغزی موجب افزایش اثربخشی میگردد. همچنین عدم وجود انتقاد و ارزیابیهای سریع باعث میشود تا اعضای جلسه با فراغت خاطر به اظهارنظر بپردازند و محیطی مساعد برای خلاقیت ایجاد گردد. نكته دیگری كه در مؤثر بودن تحرك مغزی قابل ذكر است فیالبداهه بودن نظرات است.
این روش که توسط آلکس ازبرن برای استفاده در کارهای تبلیغاتی ابداع شد خودداری کامل از انتقاد است.
تاکید این روش بر این است که اندیشه ها به صورت کنترل نشده و سازمان نیافته و به صورت تخیلی مطرح شوند.
قواعد جلسه در این روش عبارتست از:
هیچ فکری مورد انتقاد قرار نمی گیرد.
هرچه فکرها بکرتر و بدیع تر باشد بهتر است.
هر چه تعداد ایده ها بیشتر باشد بهتر است.
افراد برای بهبود و توسعه ابعاد فکرهایی که ارائه میدهند تشویق میشوند.
همه ایده ها یادداشت می شوند.
هیچ ایده ای رد نمی شود بلکه تکوین می یابد.
یكی از تكنیك های متداول در ایجاد خلاقیت و فعال ساختن اندیشه ها به صورت گروهی تكنیك تحرك مغزی است .در این تكنیك مساله ای به یك گروه كوچك ارائه شده و از آنان خواسته می شود فی البداهه و به سرعت به آن واكنش نشان داده و برای آن پاسخی بیابند.پاسخها بر روی تابلویی نوشته می شوند به طوری كه همه اعضاء جلسه می توانند آنها را ببینند.این امر باعث می شود تا ذهن اعضاء به فعالیت بیشتر ی پرداخته و جرقه ای از یك ذهن باعث روشنی ذهن دیگری شود.
چهار اصل در جلسات تحرك مغزی حاكم است:
1- میزان ایده ها و نظرات ابراز شده واجد اهمیت است،چه هر چه نظرات و پیشنهادات بیشتری ایجاد شوند امكان وجود ایده های خلاق و بدیع در میان آنها افزایش پیدا می كند.بنابراین باید شركت كنندگان در جلسه ترغیب شوند تا هرچه بیشتر به اظهار نظر و ابراز ایده های جدید بپردازند.
2- اعضاء می توانند به تكمیل ،تعدیل و تركیب ایده های دیگران نیز بپردازند و ایده های خود را بر اساس نظرات آنان بنا كنند.این مساله باید به اعضء جلسه گوشزد شود كه می توانند علاوه بر اظهار نظر فردی از نظرات ابراز شده الهام گرفته و نظرات تلفیقی و تركیبی بسازند و اعلام كنند.البته هیچ یك از افراد حق ندارند نسبت به نظرات دیگران ارزیابی انجام دهند.
لینک دانلود و توضیحات فایل”تكنیك ها و روش های افزایش خلاقیت”