گزارش کاموزی تصفیه آب خام و تهیه آب شرب و دمی demi به روش اسمز معكوس
گزارش کاموزی تصفیه آب خام و تهیه آب شرب و دمی demi ;محل مناسب تزریق;آلودگی (فولینگ) بیولوژیكی
گزارش کاموزی تصفیه آب خام و تهیه آب شرب و دمی demi به روش اسمز معكوس – نیروگاه سیکل ترکیبی دماوند
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول – آب یك نگاه كلی
1-1- مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………… 1
1-2- آب و اهمیت آن …………………………………………………………………………………………….. 4
1-3- كیفیت آب ……………………………………………………………………………………………………… 4
1-4- كیفیت آبها ……………………………………………………………………………………………………… 10
فصل دوم – كاربرد تكنولوژی غشاء در تصفیه آب (اسمز معكوس)
2-1- دانشگاه كالیفرنیا و اولین دستگاه اسمزمعكوس ……………………………………………… 14
2-1-1- اساس كار اسمز معكوس ……………………………………………………………………………… 16
2-1-2- تكنولوژی اسمز معكوس ………………………………………………………………………………. 18
2-1-3- تعاریف مهم در اسمز معكوس …………………………………………………………………….. 22
2-1-4- غشاء اسمز معكوس (غشای مناسب) ………………………………………………………….. 24
2-2- جلوگیری از تشكیل رسوب و معلق نگه داشتن آن ……………………………………….. 28
الف ) رسوب گرفتگی غشاء …………………………………………………………………………………………. 28
2-2-1- محل مناسب تزریق ………………………………………………………………………………………. 32
2-2-2- تزریق بیش از حد ماده بازدارنده ………………………………………………………………… 32
2-2-3- مقایسه مواد بازدارنده تشكیل رسوب ………………………………………………………….. 33
ب ) آلودگی ناشی از اكسیداسیون …………………………………………………………………………….. 34
2-2-4- كارتریج فیلتر ………………………………………………………………………………………………… 35
2-3- آلودگی (فولینگ) بیولوژیكی ……………………………………………………………………………. 36
2-3-1- محلول شستشو …………………………………………………………………………………………….. 37
الف ) محلول اسیدشویی غشاء PA …………………………………………………………………………… 37
ب ) محلول قلیاشویی غشاء PA……………………………………………………………………………….. 37
2-3-2- مثالهایی از آلودگی غشاء ……………………………………………………………………………… 38
2-3-3- روند شستشوی شیمیایی سیستم RO …………………………………………………….. 39
الف ) حجم محلول و نرخ جریان شستشوی پیشنهادی برای RO …………………………. 40
ب ) دستورالعمل روند شستشوی RO ……………………………………………………………………… 40
ج ) از سرویس خارج بودن طولانی RO …………………………………………………………………… 41
2-3-4- حمله مواد اكسید كننده به غشاء PA ………………………………………………………. 44
2-3-5- بروز پدیده كامپاوند X …………………………………………………………………………………. 46
2-4- تعمیر و نگهداری اسمز معكوس ……………………………………………………………………… 47
2-5- عیب یابی اسمز معكوس به روش تفسیر نتایج عملكرد آن ………………………….. 57
فصل سوم – راهكارها و پیشنهادات برای كاهش هزینههای جاری تصفیه خانه آب نیروگاه
3-1- انفصال آب شرب از آب مصرفی ………………………………………………………………………. 69
3-1-1- هدایت آب شرب تولیدی به كانتین و آبدارخانهها ……………………………………. 69
3-1-2- هدایت آب مصرفی به كانتین – آبدارخانهها، سرویسها و غیره ……………… 69
3-1-3- جایگزینی تانك Potable برای مصارف غیر شرب ………………………………….. 70
3-1-4- زمان بندی نمودن مصرف آب شرب و مصرفی ………………………………………….. 70
3-2- تعمیرات به موقع ………………………………………………………………………………………………. 71
3-2-1- استفاده از لوازم یدكی مرغوب …………………………………………………………………….. 71
3-2-2- كانال كشی برای لولههای جای گرفته در زمین ………………………………………… 72
3-3- جایگزینی غشاء پلی سلوفان باردار به جای غشاء PA ………………………………….. 73
3-3-1- معایب و محاسن غشاء PA (پلی آمید) …………………………………………………….. 73
3-3-2- معایب و محاسن غشاء AC (استات سلولز) ………………………………………………. 74
3-4- احداث چاله نمك بهداشتی در محل تصفیه خانه ………………………………………….. 74
3-5- هزینه تولید آب آشامیدنی به ازای هر متر مكعب در حال حاضر ………………… 76
3-5-1- هزینههای پیش بینی شده ………………………………………………………………………….. 76
الف ) نیروی انسانی ……………………………………………………………………………………………………… 78
ب ) نمك مصرفی ………………………………………………………………………………………………………… 77
ج ) كلر و آنتی اسكالانت و مواد تست كننده سختی آب ………………………………………… 77
د ) برق مصرفی ……………………………………………………………………………………………………………. 77
و ) فیلتر كارتریج ………………………………………………………………………………………………………….. 78
ه ( شستشوی RO و تعویض غشاء ممبرانها ………………………………………………………….. 78
ی ) هزینه ماهیانه تست آب آشامیدنی …………………………………………………………………….. 78
3-5-2- هزینههای پیش بینی نشده ………………………………………………………………………… 79
الف ) نشتی و شكستگی لولهها در محل نیروگاه ………………………………………………………. 79
ب ) خرابی پمپها …………………………………………………………………………………………………………. 79
ج ) نارسایی آب به دلایل مختلف و خرید آب شرب ………………………………………………… 79
د ) هزینه تعمیرات و خرید لوازم یدكی ……………………………………………………………………. 80
3-6- مقرون به صرفه بودن یا نبودن سیستم فعلی با توجه به موارد فوق الذكر …… 80
فهرست اشكال صفحه
شكل شماره 1 …………………………………………………………………………………………………………… 14
شكل شماره 2 ……………………………………………………………………………………………………………. 16
شكل شماره 3 …………………………………………………………………………………………………………… 21
شكل شماره 4 …………………………………………………………………………………………………………… 25
فهرست جداول صفحه
جدول شماره 1 …………………………………………………………………………………………………………… 9
جدول شماره 2 …………………………………………………………………………………………………………. 27
جدول شماره 3…………………………………………………………………………………………………………… 29
جدول شماره 4 …………………………………………………………………………………………………………. 42
جدول شماره 5…………………………………………………………………………………………………………… 43
جدول شماره 6…………………………………………………………………………………………………………… 59
1-1- مقدمه
محدودیت منابع آب، نیاز روز افزونی به آب شرب، تولید فاضلابهای حاصل از فعالیتهای گوناگون آلودگی بیش از پیش آبها بیماریهای مرتبط با آب غیر بهداشتی موجب میشود كه كیفیت آب جهت مصارف مختلف (بویژه آب آشامیدنی) مورد توجه قرار بگیرد بهمین منظور یكی از برنامههای عمران شهری تأمین آب سالم مطابق با استانداردهای بین المللی، ایجاد سیستمهای جمع آوری و تصفیه فاضلابها بویژه فاضلاب شهری است كه در صورت عدم جمع آوری و تصفیه فاضلابها بویژه فاضلاب شهری است كه در صورت عدم جمع آوری و تصفیه فاضلابها بویژه فاضلاب شهری است كه در صورت عدم جمع آوری و تصفیه میتواند خطر جدی برای آبهای زیرزمینی و سطحی و نهایتاً محیط زیست بشمار آیند به این ترتیب حفظ كیفیت محیط زیست بویژه منابع آب شرب، پیشگیری از آلودگی آبها و بكارگیری شیوههای مناسب تصفیه آب و فاضلاب نیازمند یك برنامه ریزی اصولی و عملی در زمینه كنترل كیفی منابع آب است در رئوس این برنامهها مواردی مانند شناخت و ارزیابی منابع آلوده كننده آب ظرفیت پذیرش آن ذخیرهها توسط منابع آب پذیرنده، اندازه گیری پارامترهای تعیین كننده كیفیت فیزیكی و شیمیایی آب و تجزیه و تحلیل نتایج و كنترل آلودگی قرار دارند. در راستای اجرای این اهداف نخستین گام، ایجاد مراكز آزمایشگاهی و تربیت پرسنل كارآموز است كه بتوانند مسئولیت كنترل كیفیت آب و فاضلاب را در بخشهای مختلف بعهده گیرند. این كار از شناسائی منابع مورد استفاده، نحوه و ویژگیهای نمونه برداری شروع و با بكار گیری روشهای مناسب آنالیز برای پارامترهای كیفی نمونه در آزمایشگاه ادامه و سرانجام بصورت گزارش نتایج تفسیر شده و با ارائه پیشنهادات در زمینه رفع مشكل به پایان میرسد. البته فرآیند كنترل كیفی در این مرحله پایان نیافته و در ادامه میبایست نتایج ارزیابیها و اعمال شیوههای كنترل بازنگری شود به این ترتیب روشن است كه نتایج بدست آمده از آزمایشگاههای كنترل كیفیت آب و فاضلاب، شالوده برنامه ریزیها و تصمیمی گیریهای خود و كلانی است كه قرار است در این ارتباط صورت گیرد و چنانچه كار آزمایشگاهی با دقت و مبتنی بر روشهای علمی و مستند صورت نگیرد پایه محاسبات و طراحیهای محكم و استوار نخواهد بود. حتی امور بظاهر سادهای مثل نمونه بردای، نگهداری و انتقال نمونهها اگر درست و دقیق صورت نگیرد تمام مراحل آنالیز آزمایشگاهی، تجزیه و تحلیل نتایج و كاربرد آنها را زیر سوال خواهد برد. بر این اساس اجرای طرحی تحت عنوان بهینه سازی آزمایشگاهی آب و فاضلاب به صورت ارزیابی و ضعیف كنندگی آزمایشگاههای موجود ایجاد كه آزمایشگاه مركزی و مرجع و پیشنهاد احداث و تجهیز آزمایشگاههای مورد نیاز در برخی شهرستانها یا تأسیسات تصفیه خانه مطرح شد.
1-2- آب و اهمیت آن :
بیشتر سطح زمین پوشیده از آب است و بشر تقریباً 1% كل آب روی زمین را مورد بهره برداری قرار میدهد. آب گواراترین نوشیدنی است و جایگزین برای آن فعلاً وجود ندارد كمتر كارخانه یا موسسهای است كه با آب سروكار نداشته باشد و در عین حال مسئله ساز بسیاری از كارخانههاست. انسان و دیگر موجودات زنده بدون آب قادر به ادامه حیات نیستند و به طور پیوسته به آن نیاز دارند ضمن اینكه با وارد كردن آب آلوده به محیط این سرمایه طبیعی را مورد تهدید قرار میدهند.
1-3- كیفیت آب
آب یكی از فراوانترین تركیباتی است كه بصورت خالص در طبیعت یافت نمیشود. زیرا از یك سو نظر به قدرت حلالیتی كه دارد تمام عناصر موجود در مسیر خود را كمابیش حل میكند و از طرف دیگر بشر آن را مستقیم یا غیر مستقیم آلوده میكند ضمناً شرایط اقلیمی بر كیفیت آب اثر قابل توجهی میگذارد. كیفیت آب بستگی به خواص ظاهری، فیزیكی و شیمیایی آب دارد.
الف خواص ظاهری آب :
بو، طعم، كدورت و رنگ از خواص ظاهری آب بشمار میآیند. اساسی ترین مسئله در مورد آب تصفیه شده عدم داشتن بو و طعم است. بوی آب قاعدتاً باید ارتباط نزدیكی با طعم آن داشته باشد البته مواد غیر فراری مثل كلرید سدیم با تأثیر بر روی طعم آب اثری روی بوی آن نمیگذارند. عوامل مختلفی از جمله جلبكها، تجزیه گیاهان آبزی، محصولات حاصل از كلرینه كردن آب مثل كلرو فنلها و آبهای راكد در ایجاد طعم و بو مؤثرند. كدورت پدیدهای است كه میزان شفافیت آب را مشخص میكند و بعنوان یك خاصیت ظاهری آب بحساب میآید. كدورت باعث میشود نور تابیده شده به نمونه متفرق یا جذب شود ولی عبور نكند مواد كلوئیدی این ویژگی را به آب میدهند. رنگ آب میتواند از مواد در حال گندیدگی با نمكهای فلزی موجود در طبیعت یا آلودگیهای صنعتی ناشی شود.
ب اختصاصات فیزیكی و شیمیایی آنها :
PH : آب بصورت برگشت پذیر ولی خیلی كم یونیزه میشود، تجزیه آب آنقدر جزیی است كه در دمای اتاق در هر لیتر آب فقط 7-10 مول +H ، همین مقدار OH– در حال تعادل است. حاصلضرب یونی آب KW ، بستگی به دما دارد و به ناخالصیهای آب بستگی ندارد. در
C ْ25 آبهای طبیعی معمولاً دارای PH بین 4 تا 9 هستند.
آب اسیدی نوعی آب است كه PH آن كمتر از 7 است در آب آلوده نشده اسیدیته توسط CO2حل شده در آب ایجاد میشود. بعضی اسیدهای آلی كه از تجزیه گیاهان حاصل میشوند نیز در اسیدی شدن آب مؤثرند. قلیائیت آب در بیشتر موارد در اثر وجود یونهای بی كربنات و كربنات كه معمولاً همراه یونهای كلسیم و منیزیم و سدیم و پتاسیم میباشند و هدیروكسید در آب است. معمولاً برحسب مقدار كربنات و بی كربنات كلسیم اندازه گیری میشود. در PH بین 6/4 و 3/8 قلیائیت آب به شكل تعادل بین بی كربنات و دی اكسید كربن میباشد. موقعی كه مقدار PH بین 3/8 و 4/9 باشد مقدار Co2 آزاد تمام شده و قلیائیت بصورت كربنات و بی كربنات بروز میكند و در PH بین 4/9 و 10 قلیائیت به علت وجود هیدروكسید در آب است.
قابلیت هدایت الكتریكی (EC) :
هدایت الكتریكی آب معرف قدرت یونی یك محلول برای انتقال جریان برق است چون در محلولها یونها جریان برق را منتقل میكنند. هدایت الكتریكی با كل مواد جامد محلول رابطه دارد. اهمیت این دو پارامتر در این است كه سرعت خورندگی آب با افزایش EC (یا TDS كل مواد محلول جامد) افزایش مییابد.
خاصیت خورندگی :
فاكتورهای متعددی در خورندگی آب مؤثرند كه عبارتند از : غلظت اكسیژن محلول، PH پایین، درجه حرارت، سرعت آب، كلر باقیمانده و یون كلر. آبهای چاههای كم عمق دارای PH پائین با سختی موقت كم و سختی دائم زیاد آبهای آهن دار و آبهای گچ و آهك دار با محتوی Co2 بالا، آبهای حاوی ماسه و زغال سنگ و آبهای دارای كلر و كلر آزاد باقیمانده برای آزمایش خورندگی آب میتوان آن را در مدتی تماس پودر سنگ مرمر یا گچ قرار داد.
– مواد معلق : مواد معلق در آب مقدار ذرات موجود در آن را نشان میدهد این مواد شامل مواد آلی و غیر آلی از قبیل باكتریها، جلبكها، مواد ریز كلوییدی و گل و لای میشود.
– مواد آلی : مواد آلی موجود در آب میتواند از منابع گوناگون چون گیاهان، جانوران، فاضلابهای كاملاً تصفیه نشده خانگی و صنعتی ناشی شود. بعضی از مواد آلی بصورت ذرات كلوئیدی هستند اما بیشتر مواد آلی بصورت محلول هستند.
– گازهای محلول : گازهای اكسیژن، Co2و سولفید هیدروژن، نیتروژن و متان در آب حل میشوند، حلالیت گازها تابع دما و فشا جزیی آن گاز است. هر چه دمای آب بیشتر باشد حلالیت آن گاز در آب بیشتر است. عامل دیگر باكتریها هستند، باكتریهای بی هوازی با مصرف اكسیژن محلول در آب باعث كاهش اكسیژن میشوند ولی باكتریهای غیر هوازی با مصرف بعضی از ناخالصیهای آب تولید گاز متان، گاز آمونیاك یا هیدروژن سولفور میكند و وجود این گازها در آب معرف فعالیت این باكتریهاست و وجود این گازها میتواند نشانة آلودگی آب به فاضلابهای صنایع شیمیایی یا مواد آلی در حال فشار باشد. البته H2S در حضور O2 نمیتواند وجود داشته باشد زیرا :
اكسیژن، دی اكسید كربن و هیدروژن سولفور در فرآیند رسوب گذاری بسیار مهم هستند. آبهای طبیعی معمولاً حاوی Co2 و HCo3– میباشند و این دو با اسید كربنیك سیستم بافری بوجود میآورند كه باعث میشود PH آبهای طبیعی بسیار كم دستخوش تغییر شود. جدول حلالیت گازها در ذیل آمده است :
گاز مورد نظر |
760 mmHg |
درجه حرارت |
||||||
Co2 |
H2S |
O2 |
N2 |
CO2 |
Ar |
O2 |
N2 |
C ْ |
3400 |
7000 |
70 |
30 |
1 |
0.9 |
15 |
23 |
0 |
2300 |
5200 |
57 |
23 |
0.7 |
0.7 |
11 |
19 |
10 |
1700 |
3900 |
44 |
19 |
0.6 |
0.6 |
9 |
16 |
10 |
1300 |
3000 |
37 |
16 |
0.4 |
0.5 |
8 |
14 |
30 |
760 |
1900 |
27 |
12 |
0.3 |
0.4 |
6 |
11 |
50 |
ppm وزنی در تعادل با فشار 760mmHg گاز مورد نظر |
ppm وزنی در تعادل با اتمسفر در فشار 760mmHg |
جدول شمارة (1)
1-4- كیفیت آبها
– آب زیرزمینی :
كیفیت آب زیرزمینی نتیجة تمامی مراحل واكنشهای محیطی بر آب از لحظة تشكیل قطرهای از آن در جوتا زمان استخراج از چاه، چشمه و قنوات میباشد. لذا تشكیل تركیب شیمیایی آب زیرزمینی میتواند متأثر از تركیبات تشكیل دهنده لایههای زیرزمینی در تماس با آب و درجه حرارت اعماق زیاد زمین باشد. عناصر شیمیایی موجود در نزولات جوی هنگام جریان بر سطح زمین به لایههای زیر زمینی نفوذ میكند. آبهای زیرزمینی با منشأ جوی بجز آنهایی كه ساكن بوده و یا از طریق مختلف از سیكل هیدرولوژی جدا مانده و در آبهای غنی از رس و املاح به تله افتادهاند یا در تماس با آبهای زیرزمینی نمكی میباشند و یا در تماس با لایههای تبخیری قرار دارند. بقیه دارای كیفیت خوبی هستند. آبهای زیرزمینی در سنگهای آذرین درونی و بیرونی عموماً دارای كیفیت عالی بوده و میزان املاح آنها عموماً كمتر از mgr/lit 100 و به ندرت بیشتر از mgr/Wk 500 است. كیفیت آب سنگهای آتشفشانی تماماً خوب بوده و معمولاً دارای نسبتاً كمی میباشند، سنگهای رسوبی عموماً دارای آب زیرزمینی با كیفیت مناسب بوده و آبهای استخراجی از ماسه سنگها ممكن است دارای مقدار زیادی سدیم و بی كربنات باشند. سنگهای آهكی دارای آب با كیفیت قلیایی ضعیف و محتوی كلسیم و منیزیم میباشند. آبهای استخراجی از مواد آبرفتی در صورت بسته بودن حوزه و یا تغذیه از آبهای عمیق در تماس بالایههای تبخیری با آبها ی محبوس دارای مقدار نسبتاً بالایی املاح میباشند. آب با املاح نسبتاً كم را از مناطقی میتوان استخراج كرد كه دارای معابری جهت خروج آبهای زیرزمینی بوده و یا در تله افتاده باشند و بتوانند توسط آبهای جوی جدید جای گزین شوند. 00
– بررسی كیفیت شیمیایی آبهای زیرزمینی تهران :
آبهای زیرزمینی منطقه عموماً در حاشیه سازندههای دارای مقدار املاح زیاد بطور نسبی و در طول مسیر مقادیری از املاح محیط را حل كرده كه باعث افزایش املاح و بتدریج ضایع شدن وضعیت كمی و تغییر نوع آنیون و كاتیون آنها میگردد بدین لحاظ میتوان با بررسی تغییرات مقادیر و نوع املاح در طول مسیر جریان تا اندازه زیادی به تأثیر سازندههای حواشی دشت، نوع آبرفت از نظر كیفی، سرعت و مسیر جریان و بسیاری عوامل هیدرولوژیكی منطقه پی برد.
تیپ آب زیرزمینی :
بطور كلی تیپ آب در نواحی تغذیه بی كربناته و پس از عبور از لایههای زمین تبدیل به سولفاته و در نهایت در نواحی خروجی و تبخیری به كلروره تبدیل میشود.
آب كشاورزی :
با استفاده از S.A.R و هدایت الكتریكی آزمایشات كامل شیمیایی نتایج طبقه بندی آبهای زیرزمینی دشت تهران از نظر مصرف كشاورزی و حدود گسترش هر كدام روی نمودارها مشخص گردیده است و با توجه به نمودارها در این دشت كلاس آبهای كشاورزی در دستههای قرار داشته و بهترین آبهای منطقه در كلاس C2S1 قرار داشته كه در محدودهای به وسعت 60% حدود km 400 در نواحی شمالی و غربی و نواحی مركزی دیده میشود. كلاس كه در ردیف آبهای دارای محدودیت آبیاری قرار دارند و در سایر نقاط این دشت وجود دارد. بطور كلی این دشت از نظر كیفیت آب برای كشاورزی تا ناحیة جنوبی با هیچگونه محدودیتی روبرو نمیباشد.
لینک دانلود و توضیحات فایل”گزارش کاموزی تصفیه آب خام و تهیه آب شرب و دمی demi به روش اسمز معكوس”